Pytanie badawcze

Dokonaliśmy przeglądu danych naukowych na temat wpływu leków przeciwdepresyjnych na nasilenie objawów depresji u chorych z otępieniem.

Wprowadzenie

U osób z otępieniem depresja może być trudna do rozpoznania, ale istnieją dane naukowe, że występuje ona powszechnie i jest związana ze większym stopniem niepełnosprawności, gorszą jakością życia i krótszą oczekiwaną długością życia. W celu leczenia depresji wielu pacjentom z otępieniem przepisywane są leki przeciwdepresyjne, ale nie ma pewności, jaka jest ich skuteczność.

Przegląd ten jest aktualizacją jego wcześniejszej wersji, opublikowanej po raz pierwszy w 2002 roku.

Data wyszukiwania

Poszukiwaliśmy odpowiednich badań opublikowanych do sierpnia 2017 r.

Charakterystyka badań

Znaleźliśmy 10 badań, w których udział wzięły 1592 osoby. Przeciętnie badania trwały tylko 12 tygodni, chociaż jedno z nich trwało 9 miesięcy. W każdym z nich wykorzystywano zestaw formalnych kryteriów stosowanych do rozpoznania zarówno depresji jak i otępienia oraz porównywano lek przeciwdepresyjny z placebo (leczenie pozorowane).

W starszych badaniach stosowano leki antydepresyjne starszej generacji (imipramina, klomipramina i moklobemid), natomiast w nowszych wykorzystano leki nowoczesne, takie jak wenlafaksyna, mirtazapina oraz tzw. SSRI, inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny - przyp.tłum. (sertralina, fluoksetyna, citalopram, escitalopram).

W badaniach wzięły udział osoby w średnim wieku 75 lat, z otępieniem łagodnym lub umiarkowanym. Z wyjątkiem dwóch badań, pacjenci byli leczeni w warunkach ambulatoryjnych.

Główne wyniki

Stwierdziliśmy, że istnieją niewielkie lub żadne różnice w zakresie oceny stopnia nasilenia depresji między osobami leczonymi lekami przeciwdepresyjnymi a placebo przez okres 12 tygodni. Dane naukowe potwierdzające to stwierdzenie były wysokiej jakości, co sugeruje, że wyniki dalszych badań przyniosłyby odmienne wnioski z małym prawdopodobieństwem. Różnice między grupami były prawdopodobnie niewielkie lub żadne również po 6 do 9 miesiącach leczenia.

Innym sposobem oceny działania leków przeciwdepresyjnych jest obliczenie liczby osób w grupie leczonej antydepresantem oraz placebo, u których zaobserwowano istotną klinicznie poprawę (odpowiedź na leczenie) bądź wyleczenie z depresji (remisja). Dane naukowe w zakresie liczby osób z poprawą istotną klinicznie były niskiej jakości, a wynik został oszacowany nieprecyzyjnie, więc nie mogliśmy być pewni żadnego z efektów działania. Prawdopodobieństwo wyzdrowienia z depresji u osób stosujących antydepresanty wydaje się być większe w porównaniu z osobami otrzymującymi placebo (lek przeciwdepresyjny: 40%, placebo: 21,7%). Dane naukowe dla tego stwierdzenia są umiarkowane, stąd istnieje możliwość, że dalsze badania mogłyby przynieść odmienne wyniki.

Stwierdziliśmy, że stosowanie leków przeciwdepresyjnych nie wpływa na zdolność radzenia sobie z codziennymi czynnościami i prawdopodobnie wywiera niewielki wpływ na funkcje poznawcze (oceniane za pomocą testu obejmującego zdolność skupienia uwagi, pamięć i język).

Stwierdzono większe prawdopodobieństwo przerwania leczenia przez osoby przyjmujące leki antydepresyjne oraz wystąpienia u nich co najmniej jednego niepożądanego skutku ubocznego (związanego z leczeniem; przyp.tłum.).

Jakość danych naukowych

Jakość danych naukowych była zróżnicowana, głównie ze względu na źle przeprowadzone badania i problemy z dokładnością pomiaru wyników. Należy to uwzględnić przy interpretacji odmiennych wyników w zakresie oceny stopnia nasilenia depresji oraz wskaźników poprawy stanu zdrowia, ponieważ dane naukowe w pierwszym przypadku są lepszej jakości.

Inny problem polegał na tym, że skutki uboczne bardzo rzadko były dokładnie opisywane w badaniach.

Dalsze badania będą zatem użyteczne w określeniu wniosków, które będą bardziej wiarygodne i pomocne dla lekarzy oraz pacjentów, która terapia jest dla nich najlepsza.