غزل: در برخی از زمینه‌های سلامت و مراقبت اجتماعی، شواهد حاصل از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده مجزا که به سوالات مرتبط با مداخلات ساده پاسخ می‌دهند، باعث می‌شود انتخاب میان این مداخلات دشوار شود. متاآنالیزهای شبکه‌ای یا network meta-analyses می‌توانند با گردآوری تمام شواهد در یک جا، به حل این مشکل کمک کنند؛ در فوریه ۲۰۲۳، گروه چشم‌ و بینایی در کاکرین چنین مروری را منتشر کرد، که به بررسی کنترل نزدیک‌بینی یا میوپی در کودکان پرداخت. مرکز کاکرین ایران مصاحبه «مایک کلارک» ((Mike Clarke، سردبیر پادکست در کتابخانه کاکرین (Cochrane Library) با «جان لورنسون» (John Lawrenson) از «دانشگاه شهر لندن» (City University of London) در بریتانیا به عنوان نویسنده اصلی اين مقاله مروري را ترجمه و ضبط کرده است که با صدای غزل سیروس و سید محمد سینا رضوی می‌شنوید.

محمد سینا: میوپی (که معمولا به آن «نزدیک‌بینی» گفته می‌شود) نوعی بیماری چشمی است که در آن افراد مبتلا در دید اشیاء دور با مشکل مواجه هستند، در حالی که، اشیاء نزدیک برایشان واضح است. این وضعیت شیوع بالایی در سراسر جهان دارد و بیش از نیمی از کودکان در چین و آسیای جنوب شرقی به آن مبتلا هستند. نزدیک‌بینی ممکن است بسیاری از جنبه‌های زندگی را از جمله تحصیل و کار مختل کند. چشم این دسته از بیماران طول بیشتری دارد، به این معنی که شبکیه کشیده شده، و خطر ابتلا به بیماری‌های چشمی تهدید کننده بینایی، مانند گلوکوم (glaucoma)، ماکولوپاتی (maculopathy) و جداشدگی شبکیه یا retinal detachment در آینده را افزایش می‌دهد.

اگرچه عینک‌های معمولی یا لنزهای تماسی می‌توانند دید نزدیک را اصلاح کنند، ولی تاثیری بر کند کردن پیشرفت آن ندارند. در عوض، ممکن است از درمآن‌های دیگری برای آهسته کردن روند پیشرفت بیماری استفاده شود و این درمآن‌ها باید در دوران کودکی، زمانی که نزدیک‌بینی سریع‌تر پیشرفت می‌کند، انجام شوند. این موارد شامل استفاده از عینک‌های مخصوص و لنزهای تماسی با بیش از یک نقطه کانونی در لنزها است. لنزهای تماسی تخصصی دیگر، به نام ارتوکراتولوژی (orthokeratology)، با هدف تغییر موقت شکل سطح چشم ساخته شدند که هنگام خواب استفاده شده و در طول روز برداشته می‌شوند. اما برای قراردادن درست این لنزهای خاص به تخصص بیشتری نیاز است و ممکن است به اندازه دیگر درمان‌ها در دسترس نباشند. استفاده از مداخلات دارویی که شامل قطره‌های چشمی ضد موسکارینی مانند آتروپین (atropine) است و روی سیستم کانونی چشم اثر گذاشته و سرعت رشد چشم را کاهش می‌دهد نیز به‌طور افزاینده‌ای رو به افزایش هستند. 

هدف ما در این مرور زنده و پویای کاکرین (Cochrane living review) و متاآنالیز شبکه‌ای، آن است که بدانیم داروهایی که به عنوان قطره چشم و لنزهای ویژه در عینک یا لنزهای تماسی استفاده می‌شوند، می‌توانند پیشرفت نزدیک‌بینی و هم‌چنین کاهش رشد کره چشم در کودکان را کاهش دهند یا خیر. هم‌چنین خطر عوارض جانبی چنین مداخلاتی را ثبت ‌کنیم.

مرور انجام شده در فوریه 2023 شامل 64 مطالعه بود که بیش از 11 هزار کودک 4 تا 18 سال را به صورت تصادفی انتخاب کرده و آنها را به مدت یک تا سه سال دنبال کردند، اما اکثر مطالعات کودکان را فقط به مدت دو سال یا کمتر دنبال کردند. شصت درصد از مطالعات در چین یا دیگر کشورهای آسیایی و 20 درصد در آمریکای شمالی انجام شدند. اغلب مطالعات مداخلات کنترل نزدیک‌بینی را با یک گروه کنترل مقایسه کردند: شامل عینک‌های معمول یا لنزهای تماسی در موارد مداخلات اپتیکال یا دارونما در مداخلات دارویی؛ اما هم‌چنین مطالعاتی را بررسی کردیم که مداخلات مختلفی را با یکدیگر مقایسه کردند. 

در این مطالعه به نتایج امیدوار کننده‌ای رسیدیم. نتایج مذکور حاکی از آن هستند که دوزهای بالاتر آتروپین ممکن است پیشرفت نزدیک‌بینی را کاهش دهند، و بر اساس مطالعات کوتاه‌مدت، به نظر می‌رسد ارتوکراتولوژی موثرترین درمان اپتیکال در کاهش کشیدگی کره چشم باشد. با این حال، تحمل این لنزها اغلب دشوار بوده و در برخی از مطالعات، بیش از نیمی از کودکان درمان را کامل نکردند. سایر انواع لنزهای تماسی که به‌طور گسترده‌ای در دسترس قرار دارند، به نام لنزهای تماسی چندکانونی نیز، ممکن است پیشرفت نزدیک بینی را کاهش دهند، اما، باز هم، در مورد تاثیرات سودمند آنها مطمئن نیستیم. 

عوارض جانبی درمان به‌طور متناسب گزارش نشدند. احساس ناراحتی در چشم در حضور نور روشن و تاری دید نزدیک شایع‌ترین عوارض ناخواسته مربوط به درمان در مطالعاتی بودند که از آتروپین استفاده کردند. به نظر می‌رسید درمان با دوزهای پائین‌تر آتروپین عوارض ناخواسته کمتری داشته باشد. اگرچه مطالعاتی که لنزهای تماسی را آزمایش کردند، به بروز عوارض ناخواسته جدی اشاره‌ای نداشتند، مشخص نیست که میزان واقعی عوارض ناخواسته برای کودکان خارج از یک مطالعه تحقیقاتی یا زمانی که از لنزهای تماسی برای مدت طولانی‌تر استفاده می‌کنند، چقدر خواهد بود.

محدودیت اصلی مطالعه مروری ما این بود که بیشتر شواهد از مطالعاتی به دست آمدند که روش‌های مورد استفاده‌شان احتمالا خطاهایی را در نتایج آنها ایجاد کرده و عوارض بالقوه ناخواسته را به درستی گزارش نکردند. علاوه بر این، به دلیل پیگیری نسبتا کوتاه در اکثر مطالعات، شواهد کافی وجود ندارد که مشخص شود مزایای درمان در طول سال‌ها با گذشت زمان افزایش یافته و اینکه این اثرات پایدار هستند یا خیر. با این حال، از آنجایی که می‌خواهیم این مرور را به عنوان مرور سیستماتیک پویا یا living systematic review حفظ کنیم، به محض در دسترس قرار گرفتن شواهد جدید، آنها را اضافه می‌کنیم.

غزل: اگر مایل هستید نسخه فعلی این مرور، و به‌روزرسانی‌های آینده آن را با افزوده شدن شواهد جدید بخوانید، به  وب‌سایت کتابخانه کاکرین به نشانی Cochrane Library دات کام بروید و عبارت فارسی «کنترل نزدیک‌بینی در کودکان» یا عبارت انگلیسی «myopia control in children) را در کادر جست‌وجو تایپ کنید، تا پیوند مطالعه با عنوان «مداخلات کنترل کننده میوپی در کودکان: یک مرور سیستماتیک پویا و متاآنالیز شبکه‌ای» را پیدا کنید. 

Podcast translated by Amirreza Noroozi
Podcast edited by Shadi Kolahdoozan
Podcast recorded by Ghazal Siroos and Sayed Mohammad Sina Razavi