یاسمین: گروه کلیه و پیوند کاکرین در کنار مطالعات مروری در مورد درمان‌های مرتبط با بیماری مزمن کلیوی، مداخلاتی را ارایه می¬کنند که ممکن است به پیامدهای بیماری کمک کند.  در آگوست 2023 مطالعه مروری جدیدی انجام شد که این مطالعه راه‌هایی برای کمک به مدیریت خستگی افراد تحت دیالیز مطرح کرد. مرکز کاکرین ایران مصاحبه «مایک کلارک»، سردبیر پادکست در کتابخانه کاکرین با نویسنده اصلی، پاتریشیا ناتال (Patrizia Natale) از دانشگاه سیدنی در استرالیا در مورد این مطالعه مروری را ترجمه و ضبط کرده است که با صدای یاسمین صاحب‌زمانی و سید محمد سینا رضوی می‌شنوید.

محمدسینا: خستگی یک نشانه شایع و ناتوان کننده در افراد تحت دیالیز است که با افزایش خطر مرگ‌ومیر، بیماری‌های قلبی‌عروقی و افسردگی همراه است. مطالعات نشان داده است بیمارانی که تحت همودیالیز هستند، دو فاکتور فیزیولوژیکی مانند کم¬خونی و فاکتورهای مرتبط با درمان، مانند دفعات یا روش دیالیز، بر خستگی آنها تأثیرگذار است و به واسطه پیامدهای استاندارد شده بین¬المللی در نفرولوژی تحت عنوان SONG، خستگی اخیرا به عنوان یک پیامد اصلی برای افراد تحت همودیالیز در همه مطالعات کارآزمایی توسط بیماران، مراقبان و متخصصان سلامت شناسایی شده است.

بنابراین، با توجه به اهمیت موضوع، این مطالعه مروری را انجام دادیم تا بفهمیم چه مداخلاتی در بهبود خستگی مؤثر هستند. شواهد قبلی نشان داد که مداخلات دارویی و دیگر مداخلات غیردارویی ممکن است خستگی را بهبود بخشد. به عنوان مثال، برخی از مطالعات نشان داده‌اند که عوامل محرک اریتروپویتین، رژیم غذایی، ورزش، ماساژ و رایحه‌درمانی همگی ممکن است کمک کننده باشند، همچنین دفعات بیشتر و طولانی‌تر دیالیز می¬تواند خستگی پس از دیالیز را کاهش داده و حال عمومی را بهبود بخشد.

در مجموع، 94 مطالعه که شامل بیش از 8000 شرکت کننده بزرگسال بود انتخاب شدند. اما کیفیت شواهد به دلیل عدم دقت، حجم نمونه کوچک و نرخ پایین رویداد، پایین یا بسیار پایین بود. مطالعات در 18 کشور انجام شده و خستگی با استفاده از ابزارهای مختلف در طیف وسیعی از مداخلات ناهمگن ارزیابی شده بودند که توانایی ما را برای جمع‌بندی و متاآنالیز داده‌ها محدود می‌کرد. با در نظر گرفتن کل شواهد، یافته‌های کارآزمایی‌ها نشان داد که ورزش، رایحه درمانی، ماساژ و طب فشاری در مقایسه با دارونما یا مراقبت‌های استاندارد، باعث بهبود خستگی می‌شوند. تاثیرات درمان‌های دارویی و غیردارویی برسایر پیامدها شامل مرگ‌، بیماری‌های قلبی‌عروقی، دسترسی عروقی و کیفیت زندگی اندک بودند و اطلاعات کافی برای اطمینان از این اثرات وجود نداشت. به همین ترتیب عوارض جانبی به‌طور متناقضی گزارش شده بودند.

بنابراین، مرور ما به طور خلاصه نشان می¬دهد که ورزش، رایحه درمانی، ماساژ و طب فشاری ممکن است در بهبود خستگی در افراد تحت دیالیز مؤثر باشد، اما اثر مداخلات دارویی و غیردارویی به طور کلی بر سایر پیامدها، از جمله مرگ، دسترسی عروقی و کیفیت زندگی، نامشخص باقی ماند. برای حل این مشکل، باید مطالعاتی با توان کافی و با کیفیت بالا در خصوص اثربخشی مداخلات برای بهبود خستگی در افراد تحت دیالیز انجام شود. 

یاسمین: اگر می‌خواهید درباره شواهدی که در حال حاضر در دسترس است بیشتر مطالعه کنید و نسخه به‌روز این مطالعه مروری را در صورت انجام مطالعات جدید مشاهده کنید، نسخه کامل این مطالعه مروری به صورت آنلاین در کتابخانه کاکرین با جستجوی عبارت فارسی «خستگی و دیالیز» یا انگلیسی'fatigue and dialysis'  در دسترس است. عنوان دقیق این مرور «مداخلات برای برطرف کردن خستگی در افراد مبتلا به نارسایی کلیه و تحت دیالیز» می‌باشد.

Podcast translated by Nahid Ramezanghorbani
Podcast edited by Bita Mesgarpour
Podcast recorded by Yasmin Sahebzamani and Sayed Mohammad Sina Razavi