یاسمین: بیش از 100 مطالعه مروری کاکرین در زمینه بررسی مداخلات وجود دارند که ممکن است برای کمک به افراد مبتلا به دمانس یا زوال عقل استفاده شوند. یکی از این مطالعات، در مورد رقص درمانی، در آگوست 2023 به‌روز شد. مرکز کاکرین ایران مصاحبه «مایک کلارک» سردبیر پادکست در کتابخانه کاکرین  با نویسنده اصلی آن، «ویکی کارکو» (Vicky Karkou) از دانشگاه «اج هیل» (Edge Hill) در «اورمسکیرک» (Ormskirk) بریتانیا درمورد آخرین یافته‌های این مطالعه را ترجمه و ضبط کرده است که با صدای یاسمین صاحب زمانی و غزل سیروس می‌شنوید.

غزل: دمانس یا زوال عقل بیش از 55 میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد و به دلیل پیر شدن جمعیت، این میزان تا سال 2050، سه برابر خواهد شد. این وضعیت اغلب آنقدر شدید است که در زندگی مستقل افراد اختلال ایجاد می‌کند و افراد مبتلا به دمانس در طول دوره بیماری، دچار تغییراتی در احساسات، رفتار و روابط اجتماعی خود می‌شوند. دستورالعمل‌های بالینی، ارزش گزینه‌های درمانی متنوع را در مراحل مختلف بیماری و نشانه‌های دمانس، از جمله درمان‌های غیردارویی، مورد تاکید قرار می‌دهند. مداخلات همچنین باید پیچیدگی این وضعیت را درنظر گرفته و فرد را به عنوان یک کل، شامل فرایندهای فیزیکی، عاطفی، اجتماعی و شناختی، مورد توجه قرار دهند. این امر نشان‌دهنده نقش هنر است، و رقص درمانی، یک مداخله روان‌شناختی تجسم‌یافته است که می‌تواند به این پیچیدگی‌ها پرداخته و بنابراین برای افراد مبتلا به دمانس مفید باشد، اما اثربخشی آن نامشخص است.

در این مطالعه، ما خواستیم تأثیر رقص درمانی را در مقایسه با عدم درمان، مراقبت استاندارد یا هر درمان دیگری بر جنبه‌های مختلف زندگی فرد بیمار ارزیابی کنیم. پیامدهای اصلی مورد نظر، مشکلات رفتاری و سلامت روانی، شناخت (تفکر و به خاطر سپردن)، افسردگی و کیفیت زندگی بودند. همچنین هدف آن بود که اشکال مختلف رقص درمانی را با هم مقایسه کنیم. زمانی که نخستین نسخه مطالعه مروری ما در سال 2017 منتشر شد، هیچ مطالعه‌ای در دسترس نبود، اما در همان زمان یک کارآزمایی درحال انجام را یافتیم. اکنون این کارآزمایی تکمیل شده و توانستیم آن را در به‌روزرسانی این مرور وارد کنیم.

ما متون علمی را به دقت برای یافتن مطالعاتی جست‌وجو کردیم که گروهی از افراد مبتلا به دمانس را که رقص درمانی دریافت کردند، با گروه دیگری از افراد مبتلا به دمانس (گروه کنترل یا شاهد) مقایسه کردند. برای این که این مقایسه منصفانه باشد، باید برای انتساب یک فرد به یک گروه خاص، به‌طور تصادفی تصمیم گرفته می‌شد. فقط یک مطالعه را پیدا کردیم که برای ورود به مرور مناسب بود. این مطالعه در هنگ‌کنگ انجام شد و 204 نفر در آن حضور داشتند. برخی از شرکت‌کنندگان، مبتلا به دمانس خفیف بوده و برخی حتی مشکلات خفیف‌تری در تفکر و حافظه خود داشتند. در این مطالعه، پژوهشگران رقص درمانی را با ورزش و با لیست انتظار در پایان درمان و سپس سه و نه ماه بعد مقایسه کردند. 

ما هیچ تفاوتی را میان رقص درمانی در مقابل ورزش یا لیست انتظار، از نظر سلامت کلی رفتاری و روانی فرد بیمار پیدا نکردیم. در نهایت متوجه شدیم که ممکن است یک تاثیر مفید کوچک از رقص درمانی در مقایسه با ورزش یا لیست انتظار در پایان درمان و سه و نه ماه بعد برای بهبودی افسردگی وجود داشته باشد. با این حال، این تاثیر ممکن است به اندازه کافی بزرگ نباشد که واقعا برای افراد مبتلا به دمانس قابل‌توجه به نظر آید. هیچ اطلاعاتی در مورد کیفیت زندگی شرکت‌کنندگان به دست نیامد.

به طور خلاصه، میزان شواهد در مورد تاثیرات رقص درمانی برای افراد مبتلا به دمانس کم است. اگرچه مطالعه مذکور به خوبی انجام شد، برخی از شرکت‌کنندگان مشکلات خفیف‌تری در تفکر و حافظه خود نسبت به افراد مبتلا به دمانس داشتند و ما نمی‌دانیم که نتایج کلی تا چه اندازه می‌توانند فقط برای افراد مبتلا به دمانس اعمال شوند. این بدان معنی است که مطمئن نیستیم رقص درمانی در حمایت از افراد مبتلا به دمانس خفیف، موثر باشد و نمی‌توانیم در مورد تاثیرات آن در دمانس متوسط یا شدید، نظری را ارائه دهیم. مطالعات بیشتری باید انجام شوند تا بتوان به‌طور قطع گفت رقص درمانی برای افراد مبتلا به دمانس با هر شدتی مفید است یا نه.

یاسمین: اگر مایل هستید نسخه به‌روز شده این مطالعه مروری را بخوانید و در صورت دسترسی به مطالعات بیشتر، از به‌روزرسانی‌های بعدی آن مطلع شوید، به صورت آنلاین در Cochrane Library دات کام قابل دستیابی است. با جست‌وجوی ساده عبارت فارسی «رقص و دمانس» یا انگلیسی «dance and dementia»، لینک آن را خواهید یافت. عنوان دقیق این مرور «بررسی تاثیر رقص/حرکت درمانی در دمانس» می‌باشد.

Podcast translated by Nahid Ramezanghorbani
Podcast edited by Shadi Kolahdoozan
Podcast recorded by Yasmin Sahebzamani and Ghazal Siroos