پیشینه
نوجوانان دارای نرخ‌های بالایی از بارداری برنامه‌ریزی‌نشده هستند. آنها ممکن است در نزدیکی خود، خدمات تنظیم خانواده نداشته یا از نحوه دریافت روش‌های ضد-بارداری‌های جدید اطلاع نداشته باشند. ما خواهان یافتن برنامه‌هایی بودیم که در مدارس به نوجوانان کمک کنند تا در مورد جلوگیری از بارداری آگاهی یابند.
روش‌های جست‌وجو
برای یافتن کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده تا 6 جون 2016، جست‌وجوی رایانه‌ای انجام دادیم. برنامه‌های واردشده در این مطالعه مروری باید در یک مدرسه، مانند راهنمایی یا دبیرستان، انجام شده بودند. این برنامه‌ها سعی در بهبود استفاده از کنترل بارداری بین نوجوانان داشتند. همچنین آنها باید بر یک یا چند روش جلوگیری از بارداری کارآمد تاکید داشتند.
نتایج
ما 11 کارآزمایی را یافتیم. یک مطالعه کوچک بود، و 10 مورد دیگر 816 تا 10,954 شرکت‌کننده داشتند. شش مطالعه در آمریکا، سه مورد در انگلستان، یک مورد در مکزیک و یک مورد هم در آفریقای جنوبی انجام شدند. در اینجا روی سه برنامه تمرکز می‌کنیم که تا حدی تاثیر داشته و کیفیت خوبی داشتند. هر سه، دانش‌آموزان را در فعالیت‌های مختلف در مقابل آموزش‌های جنسی معمول شرکت دادند. پس از یک برنامه دو ساله، گروه مداخله استفاده بیشتری را از روش‌های کنترل بارداری همچنین کاندوم را در آخرین رابطه جنسی نسبت به گروهی که کلاس‌های استاندارد داشتند، گزارش کردند. مطالعه دیگر که دو سال به طول انجامید، دو برنامه متفاوتی را ارائه داد. هدف این بود که با نداشتن رابطه جنسی تا زمان ازدواج از خطر جلوگیری شود یا با به تعویق انداختن رابطه جنسی تا سنین بالا، خطر کاهش یابد. گروه کنترل، آموزش معمول سلامت را دریافت کرد. برنامه‌های اجتناب از خطر و کاهش خطر، گزارش‌های کمتری را از رابطه جنسی بدون استفاده از روش‌های کنترل بارداری یا کاندوم نشان دادند. مطالعه سوم هشت جلسه فعالیت‌های آموزشی را تحت رهبری همتایان ارائه داد. این برنامه در مقایسه با آموزش معلمان، استفاده کمتری را از روش‌های ضد-بارداری نشان داد، اما محققان با طراحی مطالعه سازگاری نداشتند.
از هشت مطالعه دیگر، یکی دارای نتایجی با کیفیت خوب بود. گروه مداخله از محدودیت‌های زمانی برای استفاده از روش‌های ضد-بارداری اضطراری آگاه بودند. شش مورد از هفت مطالعه با کیفیت پائین یا بسیار پائین، برخی از اثرات برنامه را، مانند استفاده بیشتر از کاندوم یا پیشگیری از بارداری یا آگاهی بیشتر از کاندوم، گزارش کردند.
نتیجه‌گیری‌های نویسندگان
از آنجایی که هدف اغلب کارآزمایی‌ها، پیشگیری از HIV/STI و بارداری بود، آنها بر استفاده از کاندوم تمرکز داشتند. با این حال، چندین مطالعه انواع روش‌های کنترل بارداری را پوشش دادند. کیفیت کلی نتایج، پائین بود. برخی کارآزمایی‌ها فاقد اطلاعات درباره چگونگی عملکرد برنامه‌های خود بودند. بسیاری از مطالعات به جای همه دانش‌آموزان، تعدادی را آنالیز کردند و در اکثر آنها تعداد زیادی از شرکت‌کنندگان از مطالعه خارج شدند.
از آنجایی که اکثر کارآزمایی‌ها به پیشگیری از STI/HIV و بارداری پرداختند، بر استفاده از کاندوم تاکید کردند. با این حال، مطالعات متعدد طیفی را از روش‌های ضد-بارداری پوشش دادند. کیفیت کلی شواهد، پائین بود. دلیل اصلی پائین آمدن سطح کیفیت شواهد، داشتن اطلاعات محدود درباره شباهت مداخله، آنالیز قسمتی از حجم نمونه به جای تمام نمونه‌های تصادفی‌سازی شده و میزان بالای خروج افراد از مطالعه بود.
زنان جوان، به خصوص نوجوانان، اغلب به روش‌های ضد-بارداری جدید دسترسی ندارند. دلایل این امر از نظر سیاست‌های جغرافیایی، منطقه‌ای و فرهنگی متفاوت هستند. نرخ تولد پیش‌بینی‌شده در سال 2015 برای مناطق «در حال توسعه»، 56 مورد به ازای هر 1000 نفر، در مقایسه با 17 مورد در هر 1000 نفر برای مناطق «توسعه‌یافته» بود.
شناسایی مداخلات مدرسه-محور که استفاده از روش‌های ضد-بارداری را میان نوجوانان بهبود می‌بخشند.
تا 6 جون 2016، کارآزمایی‌های واجد شرایط را در PubMed؛ CENTRAL؛ ERIC؛ Web of Science؛ POPLINE؛ ClinicalTrials.gov و ICTRP جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را در نظر گرفتیم که افراد یا خوشه‌ها را اختصاص دادند. سن اغلب شرکت‌کنندگان باید 19 سال یا کمتر می‌بود.
راهبرد آموزشی باید در درجه اول در یک مدرسه راهنمایی (middle school) یا دبیرستان رخ داده باشد. مداخله باید بر یک یا چند روش موثر پیشگیری از بارداری تاکید می‌کرد. پیامدهای اولیه، بارداری و استفاده از روش‌های ضد-بارداری بود.
عناوین و چکیده‌های شناسایی‌شده را حین جست‌وجوها ارزیابی کردیم. یک نویسنده داده‌ها را استخراج و وارد RevMan کرد؛ نویسنده دوم دقت آنها را بررسی کرد. مطالعات را از لحاظ کیفیت روش‌شناسی ارزیابی کردیم.
برای پیامدهای دو-حالتی تعدیل نشده، نسبت شانس (OR) منتل-هنزل (Mantel-Haenszel) را با 95% فاصله اطمینان (CI) محاسبه کردیم. برای کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده خوشه‌ای، از معیارهای تعدیل شده مانند نسبت شانس، خطر نسبی (RR)، یا تفاوت در نسبت‌ها، بهره گرفتیم. برای پیامدهای پیوسته، از تفاوت میانگین (MD) تعدیل شده یا دیگر معیارها از مدل‌ها استفاده کردیم. به دلیل مداخلات مختلف و معیارهای پیامد، متاآنالیز را انجام ندادیم.
11 کارآزمایی شامل 10 RCT خوشه‌ای و یک کارآزمایی تصادفی‌سازی شده فردی بودند. RCTهای خوشه‌ای دارای حجم نمونه از 816 تا 10,954 بودند؛ میانه (median) تعداد خوشه‌ها 24 گزارش شد. اغلب کارآزمایی‌ها در آمریکا و انگلستان، یک مورد در مکزیک و یک مورد در آفریقای جنوبی انجام شدند.
در اینجا بر کارآزمایی‌هایی با شواهدی با کیفیت متوسط و تاثیر مداخله تمرکز می‌کنیم. سه مورد به پیشگیری از بارداری و HIV/STI از طریق جلسات تعاملی پرداختند. یک کارآزمایی یک برنامه دو ساله چند-وجهی را ارائه کرد. بلافاصله پس از سال اول و 12 ماه پس از سال دوم، گروه مداخله بیشتر از گروه برنامه استاندارد درسی گزارش استفاده از پیشگیری از بارداری موثر را در آخرین رابطه جنسی (OR تعدیل شده: 1.62 ± خطای استاندارد (SE): 0.22) و 1.76 ± SE 0.29) ، استفاده از کاندوم در آخرین رابطه جنسی (OR تعدیل شده: 1.91 ± SE 0.27 و 1.68 ± SE 0.25)، و رابطه جنسی کمتر بدون کاندوم در سه ماه گذشته (نسبت گزارش شده از میانگین تعدیل شده: 0.50 ± SE 0.31 و 0.63 ± SE 0.23) داشتند. کارآزمایی دیگری برنامه‌های دو ساله چند-وجهی را در مورد کاهش خطر جنسی و اجتناب از خطر (متمرکز بر پرهیز) در مقابل آموزش بهداشت معمول مقایسه کرد. در 3 ماه، گروه کاهش خطر کمتر از گروهی که آموزش معمولی داشتند، عدم استفاده از کاندوم را در آخرین مقاربت گزارش کردند (OR تعدیل شده: 0.67؛ 95% CI؛ 0.47 تا 0.96) و رابطه جنسی بدون کاندوم در سه ماه گذشته (OR تعدیل شده: 0.59؛ 95% CI؛ 0.36 تا 0.95). در 3 و پس از 15 ماه، گروه اجتناب از خطر نیز با احتمال کمتری در قیاس با گروه آموزش معمول، عدم به‌کارگیری کاندوم را در آخرین رابطه جنسی گزارش کردند (ORهای تعدیل شده: 0.70؛ 95% CI؛ 0.52 تا 0.93 و 0.61؛ 95% CI؛ 0.45 تا 0.85). در نقاط زمانی مشابه، گروه کاهش خطر دارای نمرات بالاتری نسبت به گروه آموزش معمول برای دانش کاندوم بودند. کارآزمایی سوم، برنامه تحت رهبری همتایان (peer-led) را با هشت جلسه تعاملی فراهم کرد. در 17 ماه، گروه مداخله کمتر از گروه تحت رهبری معلم، استفاده از ضد-بارداری خوراکی را در آخرین رابطه جنسی گزارش کردند (OR: 0.57؛ 95% CI؛ 0.36 تا 0.91). اگر محققین برای خوشه‌بندی تعدیل می‌کردند، این تفاوت ممکن بود معنی‌دار نبود. در 5 و 17 ماه، گروه تحت رهبری همتایان در مقایسه با گروه کنترل، میانگین افزایش آگاهی بیشتری را در دانش HIV و پیشگیری از بارداری داشتند. یک کارآزمایی بیشتر تاثیر مداخله را فقط بر دانش نشان داد. گروهی که یک جلسه پیشگیری از بارداری اورژانسی (EC) داشتند بیشتر از گروه بدون واحد EC از محدودیت‌های زمانی استفاده از EC هورمونی (قرص) و IUD غیر-هورمونی به عنوان EC مطلع بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.