سوال مطالعه مروری
ارزیابی اثربخشی ورزش کنترل حرکت (motor control exercise; MCE) در درمان بیماران مبتلا به کمردرد (low back pain; LBP) غیر-اختصاصی مزمن.
پیشینه
ورزش‌های کنترل حرکت، فرم محبوبی از ورزش است که هدفش استفاده هماهنگ و موثر از عضلات کنترل کننده و حمایتی ستون فقرات است. بیماران عموما توسط یک درمانگر هدایت می‌شوند تا عضلاتشان را برای استفاده طبیعی در جریان انجام فعالیت‌های ساده تمرین دهند. با پیشرفت مهارتی بیمار، ورزش‌ها به سمت پیچیده‌تر شدن و انجام اقدامات عملکردی با درگیر کردن عضلات تنه و اندام‌ها، می‌رود.
تاریخ جست‌وجو
شواهد تا اپریل 2015 به‌روز است.
ویژگی‌های مطالعه
در مجموع، 2431 شرکت‌کننده در 29 کارآزمایی ثبت‌نام کرده بودند. حجم نمونه‌های مطالعه از 20 تا 323 شرکت‌کننده متغیر بود، و اکثر آنان افراد میانسال به کار گرفته شده در مراقبت‌های سطح اول یا سطح سوم بودند. طول مدت برنامه درمانی از 20 روز تا 12 هفته و تعداد جلسات درمان از یک تا پنج هفته متفاوت بود. شانزده کارآزمایی، MCE را با سایر انواع ورزش مقایسه کرده بودند، هفت کارآزمایی MCE را با مداخلات حداقلی مقایسه کرده بودند، پنج کارآزمایی MCE را با درمان‌های دستی مقایسه کرده بودند، سه کارآزمایی MCE را با ترکیب ورزش و عوامل الکتروفیزیکال مقایسه کرده بودند، و یک کارآزمایی هم MCE را با توان‌بخشی از راه دور مبتنی بر تمرینات خانگی مقایسه کرده بود.
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
MCE احتمالا موجب بهبود بیشتری در درد، عملکرد، احساس کلی بهبودی و بخش فیزیکی کیفیت زندگی نسبت به مداخله حداقلی، در تمام مقاطع پیگیری می‌شود. MCE ممکن است بهبود اندکی در درد، ناتوانی، احساس کلی ریکاوری و بخش فیزیکی کیفیت زندگی، نسبت به ورزش و عوامل الکتروفیزیکال، در مقاطع کوتاه-مدت و میان-مدت موجب شود. تفاوتی اندک یا عدم تفاوت بین MCE و درمان دستی، در مورد کلیه پیامدها و کلیه دوره‌های پیگیری وجود دارد. تفاوتی اندک یا عدم تفاوت بین MCE و سایر فرم‌های ورزش وجود داشت. با توجه به حداقل شواهد، مبنی بر برتری MCE به سایر اشکال ورزش، انتخاب ورزش ارجح برای بیماران با LBP مزمن بهتر است به اولویت‌های بیمار یا درمانگر، آموزش‌های درمانگر، هزینه و بی‌خطری آن موکول شود.
شواهد با کیفیت بسیار پائین تا متوسط نشانگر این است که MCE در مقایسه با مداخلات حداقلی، تاثیر بالینی مهمی در بهبود کمردرد مزمن دارد. شواهد با کیفیت بسیار پائین تا پائین نشانگر این است که MCE در مقایسه با ورزش همراه با EPA هم تاثیر بالینی مهمی دارد. شواهد با کیفیت متوسط تا بالای در دسترس حاکی از این است که MCE پیامدهای مشابه با درمان‌های دستی دارد و شواهد با کیفیت پائین تا متوسط هم حاکی از این است که پیامدهای آن مشابه سایر اشکال ورزش است. با توجه به شواهد مبنی بر اینکه MCE ارجحیتی بر سایر اشکال ورزش ندارد، انتخاب ورزش مناسب برای LBP مزمن باید به اولویت‌های بیمار یا مربی وی، آموزش‌های مربی، هزینه و بی‌خطری آن واگذار شود.
کمردردهای غیر-اختصاصی (low back pain; LBP) یک وضعیت شایع هستند. گزارش شده که این حالت یک مشکل مهم سلامت و اجتماعی‌اقتصادی است که با غیبت از محل کار، از کار افتادگی و هزینه کلان برای بیمار و جامعه همراه است. ورزش، درمان نسبتا موثری برای LBP مزمن است. به هرحال، گزارش‌های اخیر پیشنهاد کرده‌اند که هیچ ورزشی در این مورد ارجحیتی بر بقیه ندارد. ورزش‌های کنترل حرکت (motor control exercise; MCE) میان شایع‌ترین مداخلات ورزشی هستند که استفاده می‌شوند. مداخله MCE بر عضلات عمقی تنه تمرکز می‌کند و هدفش این است که با کنترل و هماهنگی این عضلات، پیشرفت به سوی حرکات پیچیده‌تر و یکسان‌سازی کاربردی فعالیت عضلات عمقی و کلی تنه ممکن شود. در حالی که مرورهای سیستماتیک قبلی در مورد اثربخشی MCE وجود داشت، کارآزمایی‌های تازه منتشر شده، به‌روز کردن این مرور سیستماتیک را توجیه می‌کنند.
ارزیابی اثربخشی MCE در بیماران مبتلا به LBP غیر-اختصاصی مزمن.
جست‌وجوهای الکترونیکی را در CENTRAL؛ MEDLINE؛ EMBASE و پنج بانک اطلاعاتی دیگر و دو پایگاه ثبت کارآزمایی از زمان آغاز به کار تا اپریل 2015 ترتیب دادیم. هم‌چنین پیگیری استنادها را انجام دادیم و فهرست منابع مرورها و کارآزمایی‌های واجد شرایط را هم جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را که اثربخشی MCE را در بیماران مبتلا به LBP غیر-اختصاصی مزمن بررسی کرده بودند، انتخاب کردیم. کارآزمایی‌هایی را وارد کردیم که MCE را با عدم درمان، درمان‌های دیگر یا اضافه کردن MCE به عنوان مکملی بر سایر مداخلات مقایسه کرده بودند. پیامدهای اولیه، شدت درد و ناتوانی بودند. عملکرد، کیفیت زندگی، بازگشت به کار یا عود را به عنوان پیامدهای ثانویه در نظر گرفتیم. تمام پیامدها باید به وسیله یک معیار قابل اعتماد اندازه‌گیری شده باشند.
دو نویسنده مرور به طور مستقل نتایج جست‌وجوها را غربالگری کردند، خطر سوگیری (bias) را بررسی و داده‌ها را استخراج کردند. سومین نویسنده مرور به طور مستقل هر گونه اختلافی را حل کرد. خطر سوگیری را با استفاده از معیارهای بسط یافته 12گانه گروه مرور پشت و گردن در کاکرین (Cochrane Back and Neck; CBN) سنجیدیم. میانگین نمرات، انحراف معیار (standard deviation; SD) و حجم نمونه‌ها را از کارآزمایی‌های وارد شده در مرور استخراج کردیم، اگر این اطلاعات در دسترس نبود، آنها را با استفاده از شیوه‌های توصیه شده در کتابچه کاکرین محاسبه کرده یا تخمین زدیم. هم‌چنین در موارد فقدان یا مبهم بودن اطلاعات با نویسندگان کارآزمایی تماس گرفتیم. این نقاط زمانی را در پیگیری در نظر گرفتیم: کوتاه-مدت (کمتر از سه ماه بعد از تصادفی‌سازی)، میان-مدت (حداقل سه ماه و حداکثر کمتر از 12 ماه پس از تصادفی‌سازی) و طولانی-مدت (12 ماه یا بیشتر پس از تصادفی‌سازی). ناهمگونی را با استفاده از معاینه بصری توسط نمودار انباشت (forest plot)، و محاسبه از طریق تست Chi2 و آماره I2 سنجیدیم. نتایج حاصل را در یک متاآنالیز (meta-analysis) که با تفاوت میانگین (MD) و 95% فاصله اطمینان (CI) بیان می‌شدند، ترکیب کردیم. کیفیت کلی شواهد را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) سنجیدیم.
29 کارآزمایی (2431 = n) را در این مرور وارد کردیم. حجم نمونه‌های مطالعه از 20 تا 323 شرکت‌کننده متغیر بود. در مجموع 76.6% از کارآزمایی‌های وارد شده را که شامل 86% از کل شرکت‌کنندگان بودند، دارای خطر پائین سوگیری ارزیابی کردیم. شواهد دارای کیفیت پائین تا بالا نشان دادند که MCE از لحاظ بالینی در تمام دوره‌های پیگیری و پیامدهای تست شده، موثرتر از سایر ورزش‌ها نیست. در مقایسه با مداخلات حداقلی، شواهدی با کیفیت پائین تا متوسط نشانگر این هستند که MCE در بهبود درد در دوره‌های پیگیری کوتاه-مدت، میان-مدت و طولانی-مدت، دارای اندازه تاثیرگذاری متوسطی است (طولانی-مدت: MD: -12.97؛ 95% CI؛ 18.51- تا 7.42-). همین طور تفاوت مهم بالینی در پیامد عملکرد و درک کلی در مورد بهبود در مقایسه با مداخله حداقلی وجود داشت. شواهد با کیفیت متوسط تا بالا نشانگر این بودند که از لحاظ بالینی، تفاوت مهمی بین MCE و درمان دستی در تمام دوره‌های پیگیری و پیامدهای تست شده وجود نداشت. در نهایت، شواهد با کیفیت بسیار پائین تا پائین نشانگر این است که برای درد، ناتوانی، احساس کلی از بهبود و کیفیت زندگی، MCE از لحاظ بالینی بسیار موثرتر از ورزش و عوامل الکتروفیزیکال (electrophysical agents; EPA) با اندازه تاثیرگذاری متوسط تا زیاد است (درد در کوتاه-مدت: MD: -30.18؛ 95% CI؛ 35.32- تا 25.05-). عوارض جانبی جزئی در کارآزمایی‌های وارد شده گزارش شده بود یا هیچ عارضه جانبی گزارش نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.