پیشینه
زخم‌های فشاری، که تحت عنوان زخم بستر، زخم دکوبیتوس (decubitus) و صدمات فشاری نیز شناخته می‌شوند، همان نواحی آسیب‌دیده روی پوست یا بافت زیرین آن، یا هر دو، هستند. زخم‌های فشاری می‌توانند دردناک باشند، ممکن است عفونی شوند، و کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهند. بیمارانی که در معرض خطر ابتلا به زخم‌های فشاری قرار دارند، شامل افرادی هستند که آسیب نخاعی داشته و افرادی که بی‌حرکت بوده یا تحرک محدودی دارند مانند برخی از افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری‌های حاد یا مزمن. در سال 2004، هزینه کل سالانه درمان زخم‌های فشاری در انگلستان 1.4 تا 2.1 میلیارد پوند بریتانیا برآورد شد، که برابر بود با 4% از کل مخارج NHS. نشان داده شده که زخم‌های فشاری باعث افزایش طول مدت بستری در بیمارستان و هزینه‌های بیمارستانی مرتبط می‌شوند. ارقام گرفته‌شده از ایالات متحده در سال 2006 نشان می‌دهند که نیم میلیون بستری در بیمارستان با تشخیص «زخم فشاری» انجام شده است؛ برای بزرگسالان، مجموع هزینه‌های بیمارستانی این بستری‌ها، 11 میلیارد دلار بود.
پانسمان یکی از گزینه‌های درمانی برای زخم فشاری است. انواع بسیار مختلفی از پانسمان‌ها وجود دارند که می‌توان از آنها استفاده کرد؛ آنها از نظر هزینه نیز بسیار متفاوت هستند. پانسمان هیدروژل یکی از انواع پانسمان‌های موجود است. پانسمان‌های هیدروژل حاوی مقدار زیادی آب هستند که به جای خشک کردن زخم‌ها، آنها را مرطوب نگه می‌دارند. تصور می‌شود که زخم‌های مرطوب سریع تر از زخم‌های خشک بهبود می‌یابند. در این مطالعه بررسی کردیم که شواهدی وجود دارد که زخم‌های فشاری درمان‌شده با پانسمان‌های هیدروژل سریع‌تر از زخم‌های درمان‌شده با دیگر انواع پانسمان یا درمان‌های سطح پوست (موضعی) بهبود می‌یابند یا خیر.
آنچه که ما به دست آوردیم
در جون 2014، در جست‌وجوی مطالعات مرتبطی بودیم که طراحی قوی (کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترلشده) داشته و پانسمان‌های هیدروژل را با دیگر درمان‌ها برای زخم‌های فشاری مقایسه کردند. تعداد 11 مطالعه را شامل 539 شرکت‌کننده پیدا کردیم. از نتایج این مطالعات، نتوانستیم نتیجه‌گیری کنیم که پانسمان‌های زخم هیدروژل، زخم‌های فشاری را سریع‌تر از دیگر انواع پانسمان یا درمان‌های موضعی بهبود می‌دهند یا آهسته‌تر.
به‌طور کلی، مطالعاتی را که پیدا کردیم، کوچک بوده و نتایج غیرقطعی داشتند. برخی از مطالعات فاقد اطلاعات لازم در مورد نحوه انجام خود بودند و تشخیص اینکه نتایج ارائه‌شده قوی بودند یا خیر، دشوار بود. پیش از اینکه مشخص شود پانسمان‌های هیدروژل در بهبود زخم‌های فشاری بهتر از دیگر انواع پانسمان‌ها یا درمان‌های موضعی هستند یا بدتر، انجام تحقیقات بیشتر و با کیفیت بهتر مورد نیاز است.
مشخص نیست که پانسمان‌های هیدروژل در بهبود زخم‌های فشاری، بیشتر یا کمتر از دیگر درمان‌ها موثر باشند یا اینکه هیدروژل‌های مختلف تاثیرات متفاوتی داشته باشند، اکثر کارآزمایی‌ها در این زمینه بسیار کوچک بوده و ضعیف گزارش شدند، به‌طوری که خطر سوگیری نامشخص است.
زخم‌های فشاری (pressure ulcer)، که تحت عنوان زخم بستر، زخم دکوبیتوس (decubitus) و صدمات فشاری نیز شناخته می‌شوند، عبارتند از نواحی موضعی آسیب‌دیده روی پوست یا بافت زیرین آن، یا هر دو. پانسمان‌ها به‌طور گسترده‌ای برای درمان زخم‌های فشاری استفاده می‌شوند و گزینه‌های بسیار مختلفی از آنها، از جمله پانسمان هیدروژل (hydrogel dressing)، وجود دارد. به منظور تسهیل برای تصمیم‌گیری در مورد استفاده از پانسمان‌ها در درمان زخم‌های فشاری، بررسی اجمالی و آشکاری از شواهد موجود ضروری است.
ارزیابی تاثیرات پانسمان هیدروژل بر بهبود زخم‌های فشاری در هر شرایط مراقبتی.
بانک‌های اطلاعاتی زیر را جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت تخصصی گروه زخم‌ها در کاکرین (19 جون 2014)، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترلشده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 5، 2014)؛ Ovid MEDLINE (1946 تا هفته 2 جون سال 2014)؛ Ovid MEDLINE (In-Process & Other Non-Indexed Citations؛ 23 جون 2014)؛ Ovid EMBASE (1974 تا 20 جون 2014) و EBSCO CINAHL (1982 تا 18 جون 2014). هیچ محدودیتی بر اساس زبان نگارش یا تاریخ انتشار مقاله وجود نداشت.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترلشده (randomised controlled trials; RCTs) منتشرشده یا منتشرنشده‌ای که تاثیرات پانسمان‌های هیدروژل را با پانسمان‌های جایگزین زخم یا عدم انجام پانسمان در درمان زخم‌های فشاری (مرحله II یا بالاتر) مقایسه کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم انتخاب مطالعه، ارزیابی خطر سوگیری (bias) و استخراج داده‌ها را انجام دادند.
یازده مطالعه (523 شرکت‌کننده) را برای این مرور وارد کردیم. ده مطالعه دارای دو بازو و یک مطالعه دارای سه بازو بودند که همگی با این مرور ارتباط داشتند. سه مطالعه یک پانسمان هیدروژل را با یک پانسمان پایه تماسی زخم مقایسه کردند؛ سه مطالعه یک پانسمان هیدروژل را با یک پانسمان هیدروکلوئیدی مقایسه کردند؛ سه مطالعه یک پانسمان هیدروژل را با نوع دیگری از آن مقایسه کردند؛ یک مطالعه پانسمان هیدروژل را با یک پانسمان فوم (foam) مقایسه کرد؛ یک مطالعه یک پانسمان هیدروژل را با یک پانسمان خمیر دکسترانومر (dextranomer paste)، و یک مطالعه یک پانسمان هیدروژل را با یک درمان موضعی (کلاژناز (collagenase)) مقایسه کرد. داده‌های محدودی برای آنالیزها در این مرور در دسترس بودند: هیچ متاآنالیزی را انجام ندادیم. در جایی که اطلاعات در دسترس بودند، هیچ شواهدی دال بر تفاوت میان پانسمان‌های هیدروژل و درمان‌های جایگزین از نظر بهبودی کامل زخم یا عوارض جانبی، وجود نداشت. یک مطالعه کوچک گزارش داد که استفاده از پانسمان‌های هیدروژل به‌طور متوسط هزینه کمتری نسبت به پانسمان‌های هیدروکلوئیدی دارد، اما این تخمین دقیق نبوده و روش‌شناسی (methodology) آن مشخص نبود. همه مطالعات واردشده کوچک بودند، دوره پیگیری کوتاهی داشتند و در معرض خطر سوگیری (bias) نامشخصی قرار داشتند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.