سوال مطالعه مروری
ما شواهد مربوط به اثربخشی آموزش سلامت دهان برای ساکنین یا کارکنان خانه سالمندان، را در مقایسه با مراقبت معمول برای بهبود سلامت دهان ساکنین مرور کردیم.
پیشینه
ساکنین خانه سالمندان غالبا توانایی رعایت بهداشت مناسب دهان را ندارند، که عامل مهمی در نگهداری سلامت دهان و دندان و لثه‌ها محسوب می‌شود. ممکن است کارکنان خانه سالمندان برای ارائه مراقبت مناسب آماده نشده باشند. بنابراین آموزش سلامت دهان برای ساکنین و/یا کارکنان خانه سالمندان می‌تواند یک استراتژی برای بهبود این وضعیت باشد.
ویژگی‌های مطالعه
ما جست‌وجویی را برای یافتن مطالعات مرتبط که تا ژانویه 2016 به انجام رسیده‌اند، انجام داده و به نه کارآزمایی با مجموع 3253 فرد ساکن خانه سالمندان دست یافتیم. میانگین سن ساکنین در این مطالعات بین 78 تا 86 سال بود. در تمامی مطالعات اکثر افراد از دندان مصنوعی استفاده می‌کردند (بین 62% تا 87%).
این کارآزمایی‌ها رویکردهای مختلفی را ارزیابی کردند که شامل برنامه‌های آموزشی، تمرینات مهارتی، و اطلاعات نوشتاری بودند. موضوعات آنها مسائل دندانی به ویژه مرتبط با افراد سالمند مثل مراقبت از دندان‌های مصنوعی، بیماری‌های دهان و دندان، پیشگیری از بیماری‌های دهانی، وسایل سلامت دهان و دستورالعمل‌های مراقبت از سلامت دهان بودند. طول مدت کارآزمایی‌ها از سه ماه تا پنج سال متغیر بود.
نتایج کلیدی
ما نتوانستیم مزیت آشکاری از آموزش سلامت دندان ساکنین خانه سالمندان به کارکنان و/یا پرستاران، که با پلاک دندان طبیعی و مصنوعی ارزیابی شده بود، شناسایی کنیم. هیچ مطالعه‌ای به ارزیابی سلامت دهان، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان یا حوادث جانبی نپرداخته بود. از آنجا که برنامه‌های آموزشی به خوبی شرح داده نشده بودند، نمی‌توان نتیجه‌گیری‌های مشخصی از نتایج به دست آمده در مورد اثربخشی یا آسیب بالقوه مختص مداخلات آموزش سلامت دهان در خانه سالمندان ارائه داد.
کیفیت شواهد
به طور کلی، کیفیت اطلاعات حاصل از تمامی مطالعات در سطح پائین بود. لازم است کارآزمایی‌های بالینی برای بررسی مزایا و آسیب‌های برنامه‌های آموزشی سلامت دهان در خانه سالمندان انجام گیرد.
ما شواهد کافی برای اتخاذ یک نتیجه‌گیری قاطع در مورد تاثیر مداخلات آموزشی مربوط به سلامت دهان برای ساکنین و کارکنان خانه سالمندان پیدا نکردیم. هم‌چنین شواهدی دال بر وجود تاثیرات معنی‌دار مداخلات آموزشی بر هر گونه معیار مربوط به سلامت دهان ساکنین پیدا نکردیم، در هر حال کیفیت شواهد در دسترس پائین بود. لازم است مطالعاتی با توان آزمون کافی و با کیفیت بالا که از معیارهای پیامد مرتبط استفاده کنند، انجام گیرند.
بین وضعیت سلامت دهان ساکنین خانه سالمندان و کیفیت زندگی، عفونت‌های مجرای تنفسی و وضعیت تغذیه‌ای ارتباط وجود دارد. مداخلات آموزشی برای ساکنین یا پرستاران یا هر دو گروه، با تمرکز روی اطلاعات و مهارت‌های مربوط به کنترل سلامت دهان شاید بتواند سلامت دهان ساکنین خانه سالمندان را بهبود بخشد.
ارزیابی تاثیرات مداخلات آموزشی سلامت دهان برای ساکنین و کارکنان خانه سالمندان در نگهداری یا بهبود سلامت دهان ساکنین خانه سالمندان.
ما در منابع زیر به جست‌وجو پرداختیم: پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه سلامت دهان در کاکرین (تا 18 ژانویه 2016)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ (کتابخانه کاکرین, شماره 12؛ 2015)؛ MEDLINE Ovid (از 1946 تا 18 ژانویه 2016)، Embase Ovid (از 1980 تا 18 ژانویه 2016)؛ CINAHL EBSCO (از 1937 تا 18 ژانویه 2016)؛ و خلاصه مقالات کنفرانس‌های Web of Science (از 1990 تا 18 ژانویه 2016). به منظور دستیابی به کارآزمایی‌های در حال انجام در ClinicalTrials.gov و پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت تا 18 ژانویه 2016 به جست‌وجو پرداختیم. علاوه براین، ما فهرست منابع مقالات شناسایی شده را بررسی و با متخصصین هر حوزه ارتباط برقرار کردیم. هیچ گونه محدودیتی از نظر زبان یا تاریخ انتشار در زمان جست‌وجوی بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی اعمال نکردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و RCTهای خوشه‌ای که برنامه‌های آموزشی سلامت دهان را برای ساکنین یا کارکنان خانه سالمندان یا هر دو گروه، با مراقبت‌های معمول یا دیگر مداخلات مراقبت از سلامت دهان مقایسه کرده بودند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم مقالات بازیابی شده از جست‌وجوها را از نظر مرتبط بودن بررسی کرده و به استخراج داده‌ها از مطالعات وارد شده و ارزیابی خطر سوگیری (bias) در هر مطالعه وارد شده پرداختند و کیفیت کلی شواهد را ارزیابی کردند. ما داده‌های مربوط به مراحل توسعه و ارزیابی مداخلات پیچیده را بر اساس معیارهای گزارش توسعه و ارزیابی مداخلات پیچیده در مراقبت سلامت بازیابی کردیم: دستورالعمل تجدید نظر شده (CReDECI 2). به منظور دستیابی به اطلاعات بیشتر با نویسندگان مطالعات مرتبط تماس گرفتیم.
در این مرور ما نه RCT را با مجموع 3253 نفر از اعضای خانه سالمندان وارد کردیم؛ هفت مورد از این کارآزمایی‌ها از تصادفی‌سازی خوشه‌ای استفاده کرده بودند. میانگین سن شرکتکنندگان در طول مطالعات بین 78 تا 86 سال بوده و اکثریت آنها (بیش از 66%) زن بودند. در این مطالعات تعداد افرادی که پروتز دندانی داشتند از 62% تا 87% متغیر بود و تعداد افرادی که دندان نداشتند از 32% تا 90% بودند.
هشت مطالعه مداخلات آموزشی را با اجزای آموزشی و عملی، با مراقبت معمول (بهینه شده) مقایسه کرده بودند، در حالی که تمامی نه مطالعه به مقایسه مداخلات آموزشی با دادن اطلاعات به‌تنهایی در برابر مراقبت معمول پرداخته بودند. تمامی مداخلات شامل جلسات آموزشی مربوط به سلامت دهان برای ساکنین خانه سالمندان (پنج کارآزمایی) یا برای ساکنین و کارکنان خانه سالمندان (چهار کارآزمایی) بودند و از بیش از یک جزء فعال استفاده کرده بودند. مدت زمان پیگیری در مطالعات وارد شده از سه ماه تا پنج سال بود.
هیچ مطالعه‌ای دارای خطر پائین سوگیری بود. چهار مطالعه خطر سوگیری بالا داشته و در پنج مطالعه دیگر خطر سوگیری نامشخص بود.
هیچ یک از کارآزمایی‌ها، پیامدهای اولیه از پیش تعیین شده ما، شامل «سلامت دهان» و «کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان»، را ارزیابی نکرده‌اند. همه کارآزمایی‌ها سومین پیامد اولیه مورد نظر ما، یعنی «پلاک دندانی یا دندان مصنوعی» را مورد بررسی قرار داده بودند. متاآنالیز (meta-analysis) انجام شده هیچ گونه شواهدی دال بر وجود تفاوت بین انجام مداخله یا مراقبت‌های معمول برای پلاک دندانی (تفاوت میانگین (MD): 0.04-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.26- تا 0.17؛ شش کارآزمایی؛ 437 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) یا پلاک دندان مصنوعی (تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD): 0.60-؛ 95% CI؛ 1.25- تا 0.05؛ پنج کارآزمایی؛ 816 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین) نشان نداد. هیچ مطالعه‌ای به بررسی حوادث جانبی ناشی از مداخلات نپرداخته بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.