موضوع چیست؟
افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه (CKD) با کاهش عملکرد کلیه مواجه هستند که با گذشت زمان ادامه می‌یابد. افراد مبتلا به CKD، در معرض افزایش خطر بیماری قلبی و وخامت عملکرد کلیوی خود هستند که می‌تواند به ایجاد نیاز برای انجام دیالیز یا پیوند کلیه برای زنده ماندن منجر شود. مصرف زیاد نمک با عوامل خطرساز بیماری قلبی و وخامت عملکرد کلیوی، از جمله فشار‌خون بالا، دفع پروتئین در ادرار و اضافه‌بار مایعات در ارتباط است. بنابراین، کاهش مصرف نمک ممکن است به کاهش خطر بیماری قلبی و حفظ عملکرد کلیوی کمک کند. هدف ما، ارزیابی مزایا و مضرات کاهش مصرف نمک در افراد مبتلا به CKD بود.
ما چه کردیم؟
شواهد را تا اکتبر 2020 جست‌وجو کردیم تا کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای را بیابیم که به مقایسه دو یا چند سطح مصرف نمک در بزرگسالان مبتلا به CKD، از جمله بیماران در مراحل ابتدایی‌تر CKD، کسانی که تحت درمان با دیالیز هستند و کسانی که کلیه پیوندی دریافت کردند، پرداختند.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
تعداد 21 مطالعه را شامل 1197 بزرگسال مبتلا به CKD یافتیم (725 نفر در گروه مصرف کم نمک و 725 نفر در گروه مصرف بالای نمک). شرکت‌کنندگان مطالعه شامل بزرگسالانی بودند که در مراحل ابتدایی‌تر CKD قرار داشتند (779 نفر در 12 مطالعه)، بزرگسالانی که تحت دیالیز بودند (363 نفر در هفت مطالعه) و بزرگسالان دریافت‌کننده پیوند کلیه (55 نفر در دو مطالعه). میانگین طول دوره مطالعه، هفت هفته بود، محدوده یک تا 36 هفته. هیچ مطالعه‌ای را پیدا نکردیم که بتواند تاثیر مداخله را بر بروز مرگومیر، بیماری قلبی، یا نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه اندازه‌گیری کند. در عوض، مطالعاتی را یافتیم که عوامل خطر را برای این پیامدها اندازه‌گیری کردند.
ما دریافتیم که کاستن از مقدار نمک مصرفی باعث کاهش فشار خون و پروتئین در ادرار در افراد مبتلا به CKD می‌شود. کاستن از مقدار نمک مصرفی ممکن است باعث کاهش حجم مایع خارج-سلولی در مراحل ابتدایی‌تر CKD شود. شواهد در مورد تاثیرات مداخله بر وزن بدن و کاهش در دوز داروهای فشار خون، بسیار نامطمئن است. تاثیر مداخله بر معیارهای عملکرد کلیوی متفاوت بودند. مصرف کم‌تر نمک ممکن است باعث افزایش بروز سرگیجه ناشی از فشار‌خون پائین شود.
نتیجه‌گیری‌ها
ما دریافتیم که کاهش مصرف نمک باعث کاهش عوامل خطر بیماری قلبی و وخامت عملکرد کلیوی در افراد مبتلا به CKD در کوتاه-مدت می‌شود. نتوانستیم شواهدی را از تاثیرات طولانی-مدت‌تر کاهش مصرف نمک پیدا کنیم، به این معنی که قادر به تعیین تاثیرات مستقیم مصرف نمک بر مرگومیر، بیماری قلبی یا نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه نبودیم. به انجام پژوهش بیشتری با کیفیت بالا در این زمینه‌ها نیاز داریم.
شواهدی را با قطعیت بالا یافتیم که کاهش مصرف نمک باعث کاهش فشار خون در افراد مبتلا به CKD، و آلبومینوری در افراد مبتلا به مرحله ابتدایی‌تر CKD در کوتاه-مدت می‌شود. اگر این مقدار کاهش بتوانند به صورت طولانی-مدت حفظ شوند، این تاثیر ممکن است به کاهش قابل‌توجه بالینی در پیشرفت CKD و حوادث قلبی‌عروقی تبدیل شود. انجام پژوهش بیشتر در مورد تاثیرات طولانی-مدت رژیم غذایی با محدودیت سدیم در افراد مبتلا به CKD مورد نیاز است.
شواهد نشان می‌دهد که کاهش مقدار نمک مصرفی در رژیم غذایی ممکن است بروز بیماری قلبی را کاهش دهد و باعث تاخیر در کاهش عملکرد کلیوی در افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه (chronic kidney disease; CKD) شود. این مطالعه، به‌روز شده مروری است که نخستین‌بار در سال 2015 منتشر شد.
ارزیابی مزایا و مضرات تغییر مقدار نمک مصرفی در رژیم غذایی در بزرگسالان مبتلا به بیماری مزمن کلیه (CKD).
پایگاه ثبت مطالعات گروه کلیه و پیوند در کاکرین را تا 6اکتبر 2020 از طریق تماس با متخصص اطلاعات با استفاده از جست‌وجوی اصطلاحات مرتبط با این مرور جست‌وجو کردیم. مطالعات با جست‌وجو در پایگاه ثبت از طریق جست‌وجوها در CENTRAL؛ MEDLINE، و EMBASE؛ خلاصه مقالات کنفرانس‌ها؛ پورتال جست‌وجوی پایگاه ثبت بین‌المللی کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) و ClinicalTrials.gov شناسایی شدند.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) که به مقایسه دو یا چند سطح از مصرف نمک در بزرگسالان مبتلا به هر مرحله‌ای از CKD پرداختند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم مطالعات را از نظر واجد شرایط بودن بررسی کرده، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کرده و قطعیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) محاسبه کردند. نتایج با استفاده از مدل‌های اثرات-تصادفی در قالب خطر نسبی (RR) برای پیامدهای دو-حالتی یا تفاوت میانگین (MD) برای پیامدهای پیوسته، با 95% فواصل اطمینان (CI)، خلاصه شدند.
ما 21 مطالعه (1197 شرکت‌کننده تصادفی‌سازی شده)، 12مطالعه در دوره مراحل ابتدایی‌تر CKD (779 شرکت‌کننده تصادفی‌سازی شده)، هفت مطالعه در دوره انجام دیالیز (363 شرکت‌کننده تصادفی‌سازی شده) و دو مطالعه در دوره پس از پیوند (55 شرکت‌کننده تصادفی) را وارد کردیم. سوگیری انتخاب در هفت مطالعه پائین، در یک مطالعه بالا و در 13 مطالعه نامشخص بود. ارجحیت و سوگیری‌های تشخیص در چهار مطالعه اندک، در دو مطالعه بالا و در 15 مورد نامشخص بود. سوگیری ریزش نمونه (attrition) و سوگیری گزارش‌دهی در 10 مطالعه اندک، در سه مطالعه زیاد و در هشت مطالعه نامشخص بود.
از آنجا که طول دوره مطالعات وارد شده برای بررسی تاثیر محدودیت نمک مصرفی بر نقاط پایانی مانند مرگومیر، حوادث قلبی‌عروقی یا پیشرفت CKD بیش از حد کوتاه بود (1 تا 36 هفته)، تاثیر تغییرات در مقدار نمک مصرفی بر فشار خون و دیگر عوامل خطر ثانویه، مورد بررسی قرار گرفتند.
کاهش مقدار نمک مصرفی تا میانگین 73.51- میلی‌مول/روز (95% CI؛ 92.76- تا 54.27-)، برابر با 4.2 گرم یا 1690 میلی‌گرم سدیم/روز، فشار خون سیستولیک/دیاستولیک را تا 3.91-/6.91- میلی‌متر جیوه کاهش داد (95% CI؛ 8.82- تا 4.80-/4.99- تا 3.02-؛ 19 مطالعه؛ 1405 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بالا) در شش مطالعه، آلبومینوری تا 36% (95% CI؛ 26 تا 44) کاهش یافت، پنج مورد از آن‌ها در بیماران در مراحل ابتدایی‌تر CKD انجام شدند (MD: -0.44؛ 95% CI؛ 0.58- تا 0.30-؛ 501 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بالا). شواهد در مورد تاثیر مصرف کم‌تر نمک بر وزن بسیار نامطمئن است، زیرا ممکن است تغییر وزن مشاهده شده (1.32- کیلوگرم؛ 95% CI؛ 1.94- تا 0.70-؛ 12 مطالعه؛ 759 شرکت‌کننده) به دلیل حجم مایعات، بافت بدون چربی، یا چربی بدن باشد. مصرف کم‌تر نمک ممکن است حجم مایعات خارج-سلولی را در مراحل ابتدایی‌تر CKD کاهش دهد (0.87- لیتر؛ 95% CI؛ 1.17- تا 0.58-؛ 3 مطالعه؛ 187 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین). شواهد در مورد تاثیر مصرف کم‌تر نمک بر کاهش دوز داروهای ضد-فشار خون بسیار نامطمئن است (RR: 2.45؛ 95% CI؛ 0.98 تا 6.08؛ 8 مطالعه؛ 754 شرکت‌کننده). مصرف کم‌تر نمک ممکن است منجر به هیپوتانسیون علامت‌دار شود (RR: 6.70؛ 95% CI؛ 2.40 تا 18.69؛ 6 مطالعه؛ 678 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط). داده‌ها برای دیگر انواع عوارض جانبی اندک بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.