پیشینه

زخم‌های وریدی پا نوع شایعی از زخم پا هستند. آن‌ها می‌توانند باعث درد، استرس، انزوای اجتماعی و افسردگی شوند. بهبود این زخم‌ها حدود 12 هفته به‌طول می‌انجامد و بهترین و اولین درمان برای امتحان کردن، باندهای فشرده‌سازی است. در تلاش برای بهبود روند درمان تصور می‌شود که برداشتن بافت مرده یا در حال مردن (دبریدمان (debridement)) از سطح زخم می‌تواند به درمان سرعت بخشد. از شش روش مختلف می‌توان برای دست‌یابی به دبریدمان استفاده کرد: استفاده از یک ابزار مانند یک اسکالپل (scalpel) (با یا بدون بیهوشی - به‌ترتیب؛ دبریدمان جراحی و دبریدمان تیز)؛ محلول‌های شست‌وشو و پانسمان‌ها (دبریدمان مکانیکی)؛ آنزیم‌هایی که بافت‌های آسیب‌دیده را از بین می‌برند (دبریدمان آنزیمی)؛ پانسمان‌های مرطوب یا عوامل طبیعی، یا هر دو، برای بهبود فرآیندهای درمانی خود زخم (دبریدمان اتولیتیک)؛ یا لاروها (maggots) (دبریدمان زیست‌جراحی (biosurgical)).

اهداف

ما شواهد حاصل از تحقیقات پزشکی را بررسی کردیم تا سعی کنیم تعیین کنیم که این روش‌های مختلف دبریدمان چقدر در دبرید کردن زخم‌ها موثر هستند. ما هم‌چنین می‌خواستیم بفهمیم اگر تاثیری وجود داشته باشد، دبریدمان تاثیری در بهبود زخم‌های وریدی دارد یا خیر، و آیا هر روش دبریدمان بهتر از عدم انجام آن در درمان زخم هست یا خیر.

روش‌های جست‌وجو

ما طیف گسترده‌ای را از پایگاه‌های اطلاعاتی الکترونیکی و هم‌چنین گزارش‌هایی را از کنفرانس‌ها تا 10 فوریه 2015 جست‌وجو کردیم. ما مطالعات را به هر زبانی که نوشته شده‌ بودند، وارد کردیم که شامل مردان و زنان از هر سنی، تحت مراقبت در هر شرایطی و از هر کشوری بودند، و ما محدودیتی را روی سال‌هایی که در آنها مطالعات منتشر شده بودند، اعمال نکردیم. ما فقط به تحقیقات قوی علاقه‌مند بودیم، و بنابراین جست‌وجوی ما به کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌ شده محدود شد (که در آن افراد به‌طور تصادفی به روش‌های مورد آزمایش اختصاص داده می‌شوند). لازم بود همه شرکت‌کنندگان کارآزمایی، یک زخم وریدی با بافت مرده (پوسته پوسته شده) موجود در زخم داشته باشند.

نتایج

ما ده مطالعه را پیدا کردیم که در کل 715 شرکت‌کننده را وارد کرده بودند. این مطالعات در طیفی از کشورها و محیط‌های مراقبتی انجام شدند. میانگین سنی شرکت‌کنندگان 68 سال بود، و تعداد زنان بیشتر از مردان بود. اغلب مطالعات کوچک بودند، و نیمی از آن‌ها کمتر از 67 شرکت‌کننده داشتند. این کارآزمایی‌ها طیفی را از روش‌های دبریدمان آزمایش کردند، ازجمله: روش‌های اتولیتیک مانند پانسمان‌های غیرچسبنده؛ دانه‌های بسیار کوچک؛ پانسمان‌های بیوسلولزی (biocellulose)؛ عسل؛ ژل‌ها؛ گاز و روش‌هایی با استفاده از آنزیم‌ها. روش‌های اتولیتیک دبریدمان، بیشتر اوقات مورد آزمایش قرار گرفتند. ما مطالعاتی را که روش‌های جراحی، تیز یا مکانیکی دبریدمان را آزمایش کرده و مطالعاتی را که دبریدمان را در مقایسه با عدم انجام دبریدمان مورد آزمایش قرار داده بودند، شناسایی نکردیم.

نمی‌توان گفت که هر یک از روش‌های ارزیابی شده، بهتر از بقیه عمل کردند یا خیر. شواهدی وجود داشت که نشان می‌داد، زخم‌های پوسته‌پوسته شده که بیش از ‌50% از پوسته‌پوسته شدگی آنها پس از چهار هفته برداشته شد، به احتمال زیاد تا 12 هفته درمان شدند؛ و برخی شواهد نشان می‌دهند که زخم دبریدشده با استفاده از عسل نسبت به زخم‌های دبریدشده با هیدروژل، به احتمال زیاد تا 12 هفته درمان شدند. آن‌چه در این زمان نامشخص باقی می‌ماند این است که آیا خود دبریدمان، یا هر شکل خاصی از دبریدمان، در درمان زخم‌های وریدی مفید است یا خیر.

کیفیت کلی شواهدی که ما شناسایی کردیم پایین بود، زیرا حجم نمونه مطالعات کوچک، و اغلب در مدت زمان کوتاهی انجام شده بودند. از نظر میزان پوسته‌پوسته شدگی در بستر زخم‌ها در شروع این کارآزمایی، در رژیم‌های درمانی، طول مدت درمان‌ها، و روش‌های مورد استفاده برای ارزیابی اینکه درمان‌های دبریدمان تا چه میزان عملکرد خوبی داشتند، تفاوت‌هایی وجود داشت. در شش کارآزمایی، افرادی که زخم‌ها را ارزیابی می‌کردند، از نوع درمانی که هر بیمار دریافت کرده بود آگاه بودند، که این ممکن است بر مساله بی‌طرفی ارزیابی‌های آن‌ها تاثیر داشته باشد. پنج مطالعه، اطلاعاتی را در مورد تمامی نتایج (پیامدها) در کارآزمایی‌های خود ارائه ندادند، و این اطلاعات از دست‌رفته در مورد منافع یا آسیب‌های مهم ناشی از روش دبریدمان که درحال ارزیابی است، به این معنی است که آن کارآزمایی‌ها در معرض خطر بالای سوگیری (bias) و ایجاد نتایج غیرقابل‌اطمینان قرار دارند. فقط دو مطالعه عوارض جانبی ناشی از درمان را گزارش کردند؛ این موارد شامل ماسره شدن (maceration) (یا رطوبت (wetness)) پوست اطراف زخم‌ها، عفونت و التهاب پوستی بودند.