بیماری مزمن کلیوی (chronic kidney disease; CKD) یک مشکل سلامت عمومی جهانی است. افراد مبتلا به CKD در معرض خطر بالای حوادث قلبی‌عروقی و نارسایی کلیه قرار دارند. بدتر شدن عملکرد کلیه باعث افزایش سم اورمیک در خون می‌شود، که به‌نوبه‌خود باعث پیشرفت CKD می‌شود.
عوامل جاذب خوراکی، گروهی از عوامل با قابلیت جذب و حذف سم اورمیک ترشح شده و تولید شده در دستگاه گوارش و دفع در مدفوع هستند، که در عملکرد بالینی برای کاهش آسیب کلیه استفاده می‌شوند.
تعداد 15 مطالعه را با 1590 شرکت‌کننده در این مرور وارد کردیم. مطالعات کمی در مورد پیامدهای اولیه مورد نظر گزارش دادند. AST-120؛ Ai Xi Te و گرانول‌های خوراکی Niaoduqing ممکن است تاثیرات مفیدی در به تعویق انداختن کاهش عملکرد کلیه بدون عوارض جانبی جدی برای بیماران مبتلا به CKD داشته باشند. این مطالعات از نظر روش‌شناسی (methodology) در سطح پائین بودند. در حال حاضر هیچ شواهد قوی برای توصیه به استفاده از عامل جاذب خوراکی برای پیشگیری یا به تاخیر انداختن پیشرفت در بیماران مبتلا به CKD وجود ندارد. انجام پژوهش‌های بیشتر در این زمینه مورد نیاز است.
مطالعات کمی پیامدهای اولیه مورد نظر را گزارش کردند. برای پیامدهای ثانویه، شواهدی با کیفیت محدود وجود دارد که AST-120؛ Ai Xi Te و گرانول‌های Niaoduqing ممکن است تاثیرات مثبتی در به تاخیر انداختن کاهش عملکرد کلیه داشته باشند. وقوع عوارض جانبی جدی برای هیچ یک از مداخلات در بیماران مبتلا به CKD گزارش نشد. با توجه به فقدان اطلاعات برای پیامدهای اولیه، کیفیت پائین روش‌شناسی (methodology) بیشتر مطالعات، و حجم نمونه کوچک، شواهد قوی در مورد اثربخشی این عوامل جاذب خوراکی وجود ندارد.
بیماری مزمن کلیوی (chronic kidney disease; CKD) یک مشکل سلامت عمومی در سراسر جهان است که خطر بالای بیماری قلبی‌عروقی (cardiovascular disease; CVD) و نارسایی کلیوی را به همراه دارد. بدتر شدن عملکرد کلیه باعث افزایش سموم در گردش می‌شود، که، به‌نوبه‌خود به پیشرفت CKD می‌انجامد. عوامل جاذب خوراکی (oral adsorbents) با ظرفیت جذب و حذف موادی از جمله سموم اورمیک (uraemic toxin) از روده می‌توانند در به حداقل رساندن آسیب کلیه موثر باشند.
بررسی فواید و مضرات عوامل جاذب خوراکی برای پیشگیری یا به تاخیر انداختن پیشرفت CKD.
از طریق برقراری ارتباط با هماهنگ‌کننده جست‌وجوی کارآزمایی‌ها و با استفاده از واژگان و اصطلاحات جست‌وجوی مرتبط با این مرور، پایگاه ثبت تخصصی گروه کلیه و پیوند در کاکرین را تا تاریخ 22 سپتامبر 2014 جست‌وجو کردیم. همچنین چهار بانک اطلاعاتی پزشکی چین جست‌وجو شدند: بانک اطلاعاتی پزشکی بیولوژیکی چین (China Biological Medicine Database) (1979 تا می 2012)؛ بانک اطلاعاتی مجلات علم و تکنیک چین (Chinese Science and Technique Journals Database) (تا می 2012)؛ زیرساخت ملی چین (China National Infrastructure) (تا می 2012)؛ بانک اطلاعاتی Wan Fang (تا می 2012).
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTها که هر جاذب خوراکی را برای پیشگیری یا به تاخیر انداختن پیشرفت CKD مقایسه کردند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم اطلاعات را ارزیابی و استخراج کردند. اطلاعات در مورد روش‌ها، شرکت‌کنندگان، مداخلات و پیامدها (بروز بیماری پیشرفته کلیه (end-stage kidney disease; ESKD)، مرگ‌ومیر، کیفیت زندگی و عوارض جانبی) جمع‌آوری شدند. نتایج در قالب خطرات نسبی (RR) برای پیامدهای دو حالتی (dichotomous outcome) یا به صورت تفاوت‌های میانگین (MD) برای داده‌های پیوسته (continuous data)، هر دو با 95% فواصل اطمینان (CI)، بیان شدند. عوارض جانبی به صورت تفاوت خطر (risk difference; RD) بیان شدند.
پانزده مطالعه (1590 بیمار) انجام‌شده در ژاپن، چین و ایالات متحده شناسایی شدند. خطر سوگیری در مطالعات واردشده، در سطح متوسط یا بالا و حجم نمونه کوچک بود.
سه مطالعه، AST-120 خوراکی را به همراه درمان روتین با دارونما (placebo) به همراه درمان روتین مقایسه کردند؛ با این حال، داده‌های مربوط به معیارهای پیامد مورد نظر در دو مطالعه گزارش نشدند. این مطالعات، اطلاعاتی را برای پیامدهای اولیه مورد نظر (بروز ESKD، زمان لازم تا بروز ESKD، مورتالیتی به هر علتی (all-cause mortality)) ارزیابی نکرده یا ارائه نکردند. تفاوت معنی‌داری میان AST-120 و دارونما در تغییرات کراتینین سرم (SCr)، شیب 1 تقسیم بر SCr در طول زمان و کلیرانس کراتینین (CrCl) برای بیماران مبتلا به CKD وجود نداشت.
هشت مطالعه AST-120 خوراکی به علاوه درمان روتین را با درمان روتین به تنهایی مقایسه کردند؛ داده‌های مربوط به معیارهای پیامد مورد نظر در یک مطالعه گزارش نشدند. تفاوت معنی‌داری در بروز ESKD، مورتالیتی به هر علتی و تغییر در کیفیت زندگی مرتبط با سلامت میان AST-120 و درمان روتین برای بیماران مبتلا به CKD وجود نداشت. AST-120 با استفاده از شیب تغییر در CrCl تخمینی (SMD: 0.39؛ 95% CI؛ 0.21 تا 0.5) و میانگین تغییرات در نرخ فیلتراسیون گلومرولی (glomerular filtration rate; GFR) (MD؛ 0.76- میلی‌لیتر/دقیقه/ماه؛ 95% CI؛ 0.82- تا 0.70-)، اثرات مفیدی را در به تاخیر انداختن کاهش عملکرد کلیه در بیماران مبتلا به CKD نشان داد؛ AST-120 در به تعویق انداختن کاهش عملکرد کلیه که با استفاده از شیب 1 تقسیم بر SCr در طول زمان اندازه‌گیری شد، وقوع افزایش در غلظت SCr، دو برابر شدن غلظت SCr، تغییرات در GFR نسبت به پایه (میلی‌لیتر/دقیقه/1.73 متر²) و شیب منحنی eGFR (میلی‌لیتر/دقیقه/ماه)، برای بیماران مبتلا به CKD نسبت به درمان روتین برتری نداشت.
سه مطالعه، Ai Xi Te خوراکی را همراه با درمان روتین با درمان روتین به تنهایی مقایسه کردند. این مطالعات پیامدهای اولیه مورد نظر را ارزیابی نکردند. Ai Xi Te در مقایسه با درمان روتین، تاثیرات مثبتی بر کاهش SCr (MD؛ 113.40- (میکرومول/لیتر)؛ 95% CI؛ 188.69- تا 38.10-) و به تعویق انداختن کاهش CrCl (MD؛ 9.74 (میلی‌لیتر/دقیقه)؛ 95% CI؛ 4.28 تا 15.21) برای بیماران مبتلا به CKD داشت.
یک مطالعه گرانول‌های خوراکی Niaoduqing را به همراه درمان روتین با درمان روتین به تنهایی مقایسه کرد، اما پیامدهای اولیه مورد نظر را ارزیابی نکرد. گرانول‌های Niaoduqing در مقایسه با درمان روتین، تاثیرات مثبتی بر کاهش SCr (MD؛ 135.60- (میکرومول/لیتر)، 95% CI؛ 198.03- تا 73.17-) و CrCl؛ (MD؛ 13.30 (میلی‌لیتر/دقیقه)، 95% CI؛ 5.69 تا 20.91) داشتند.
شایع‌ترین عوارض جانبی مرتبط با AST-120 و Ai Xi Te، نشانه‌های گوارشی بودند، با این حال، هیچ موردی از عوارض جانبی جدی گزارش نشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.