پیشینه
نزدیک‌بینی یا میوپی (myopia) وضعیتی است که در آن قدرت تمرکز (انکسار) چشم بیشتر از حد لازم برای دید واضح اجسام دور است. نزدیک‌بینی یکی از علل شایع ناتوانی بینایی در سراسر جهان برشمرده می‌شود. سازمان جهانی بهداشت (WHO) نزدیک‌بینی و خطای انکساری اصلاح‌نشده را میان علل اصلی نابینایی و اختلال بینایی در جهان قرار داده است. قدرت کلی عدسی که برای اصلاح نزدیک‌بینی مورد نیاز است با دیوپتر (D) یک کره بیان می‌شود. اغلب افراد درجاتی از آستیگماتیسم دارند که در آن چشم در یک نصف‌النهار بهتر از دیگری، نور را متمرکز می‌کند. ترکیب تاثیر هر آستیگماتیسم با قدرت تمرکز کلی چشم به عنوان یک معادل کروی در دیوپتر امکان‌پذیر است. دو نوع اصلی اصلاح جراحی برای نزدیک‌بینی متوسط تا زیاد وجود دارد؛ لیزر اگزایمر (excimer laser) و لنزهای داخل چشمی فیکیک (phakic intraocular lenses; IOL). جراحی انکساری با لیزر اگزایمر برای اصلاح نزدیک‌بینی با برداشتن استرومای قرنیه به منظور کاهش قدرت انکساری قرنیه و تمرکز تصویر یک جسم مشاهده‌شده روی شبکیه به جای جلوی آن عمل می‌کند. IOL فیکیک برای درمان نزدیک‌بینی با پرتوهای نور واگرا کار می‌کند، به‌طوری که تصویر یک جسم مشاهده‌شده به جای جلوی آن، روی شبکیه متمرکز می‌شود. این لنزها را می‌توان در محفظه قدامی چشم مقابل عنبیه یا در اتاق خلفی چشم میان عنبیه و عدسی طبیعی قرار داد.
ویژگی‌های مطالعه
این مرور شامل سه کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده، با مجموع 228 چشم است. دامنه نزدیک‌بینی بیماران واردشده، 6.0- دیوپتر تا 20.0- دیوپتر با حداکثر 4.0 دیوپتر آستیگماتیسم نزدیک‌بینی بود.
نتایج کلیدی
نتایج این مرور نشان دادند که شانس حدت بینایی اصلاح‌نشده معادل 20/20 یا بیشتر، میان دو گروه تفاوتی نداشت. جراحی IOL فیکیک بی‌خطرتر از اصلاح جراحی با لیزر اگزایمر برای نزدیک‌بینی متوسط تا زیاد بود، زیرا منجر به از دست دادن بسیار کمتری از بهترین حدت بینایی اصلاح‌شده با عینک (BSCVA) در 12 ماه پس از جراحی شد. به نظر می‌رسد جراحی فیکیک IOL نسبت به اصلاح با لیزر اگزایمر برای نزدیک‌بینی متوسط تا زیاد، حساسیت (sensitivity) کنتراست بهتری دارد. جراحی IOL فیکیک نیز در پرسشنامه‌های رضایت/ترجیح بیمار، امتیاز بیشتری را کسب کرد. هیچ کدام از این روش‌ها منجر به عارضه‌ای نشد که باعث از دست دادن BSCVA نهایی شود.
کیفیت شواهد
فقط مطالعاتی که الزامات مناسب را برآورده کردند، برای گنجاندن در آنالیز انتخاب شدند. محدودیت‌های مطالعاتی را که وارد کردیم، دوره پیگیری نسبتا کوتاه یک ساله و همچنین این واقعیت بود که بسیاری از مداخلات مورد مطالعه اکنون با فناوری‌های پیشرفته‌تر جایگزین شده‌اند. در حال حاضر، فناوری موجود برای اصلاح جراحی با لیزر اگزایمر و IOL فیکیک در نزدیک‌بینی بالا بهتر از دوره مطالعات واردشده است.
نتیجه‌گیری
این مرور نشان داد که IOLهای فیکیک در مقایسه با لیزر اگزایمر برای درمان نزدیک‌بینی بالا، بی‌خطرتر بوده و توسط بیماران ترجیح داده می‌شود. انجام مطالعاتی که به دنبال فناوری به‌روزتر با دوره پیگیری طولانی‌تر برای تعیین مسائل بی‌خطری آنها در طولانی‌مدت هستند، مورد نیاز است.
نتایج این مرور نشان می‌دهد که، یک سال پس از جراحی، IOL فیکیک بی‌خطرتر از اصلاح جراحی با لیزر اگزایمر برای نزدیک‌بینی متوسط تا بالا در محدوده 6.0- تا 20.0- دیوپتر است و IOL فیکیک توسط بیماران ترجیح داده می‌شود. در حالی که IOL فیکیک ممکن است عملکرد بالینی قابل قبول برای سطوح بالاتر نزدیک‌بینی (بیشتر یا برابر با 7.0 دیوپتر معادل کروی نزدیک‌بینی با یا بدون آستیگماتیسم) باشد، ممکن است برای سطوح متوسط‌تر نزدیک‌بینی (کمتر یا مساوی 7.0 دیوپتر معادل کروی نزدیک‌بینی با یا بدون آستیگماتیسم)، درمان IOL فیکیک به جای اصلاح با لیزر اگزایمر در نظر گرفته شود. برای روشن شدن بیشتر محدوده ایده‌آل نزدیک‌بینی برای IOLهای فیکیک، انجام RCTهای بیشتری که به اندازه کافی برای آنالیز زیرگروه قدرت داشته باشند، ضروری هستند. این داده‌ها باید در کنار داده‌های مقایسه‌ای در نظر گرفته شوند که به بی‌خطری (safety) بلندمدت آنها می‌پردازند.
نزدیک‌بینی یا میوپی (myopia) وضعیتی است که در آن قدرت تمرکز (انکسار (refraction)) چشم بیشتر از حد لازم برای دید واضح از راه دور است. دو نوع اصلی اصلاح جراحی برای نزدیک‌بینی متوسط تا زیاد وجود دارد؛ لیزر اگزایمر (excimer laser) و لنزهای داخل چشمی فیکیک (phakic intraocular lenses; IOL). جراحی انکساری با لیزر اگزایمر برای اصلاح نزدیک‌بینی با برداشتن استرومای قرنیه به منظور کاهش قدرت انکساری قرنیه و تمرکز تصویر یک جسم مشاهده‌شده روی شبکیه به جای جلوی آن عمل می‌کند. IOL فیکیک برای درمان نزدیک‌بینی با پرتوهای نور واگرا کار می‌کند، به‌طوری که تصویر یک جسم مشاهده‌شده به جای جلوی شبکیه روی آن متمرکز می‌شود. این لنزها را می‌توان در محفظه قدامی چشم مقابل عنبیه یا در اتاق خلفی چشم میان عنبیه و عدسی طبیعی قرار داد.
مقایسه جراحی انکساری با لیزر اگزایمر و IOL فیکیک برای اصلاح نزدیک‌بینی متوسط تا بالا با ارزیابی حدت بینایی اصلاح‌نشده پس از جراحی، پیامد انکساری، از دست دادن بالقوه بهترین حدت بینایی اصلاح‌شده با عینک (best spectacle corrected visual acuity; BSCVA) و بروز پیامدهای نامطلوب.
CENTRAL (شامل پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه چشم و بینایی در کاکرین) (شماره 1؛ 2014)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid MEDLINE In-Process and Other Non-Indexed Citations؛ Ovid MEDLINE Daily؛ Ovid OLDMEDLINE (ژانویه 1946 تا فوریه 2014)؛ EMBASE (ژانویه 1980 تا فوریه 2014)؛ متا رجیستر کارآزمایی‌های کنترل‌شده ( m RCT) ( www.controlled-trials.com )؛ ClinicalTrials.gov ( www.clinicaltrials.gov ) و پلتفرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت (WHO) ( www.who.int/ictrp/search/en ) را جست‌وجو کردیم. در جست‌وجوهای الکترونیکی برای یافتن کارآزمایی‌ها، از هیچ محدودیت زمانی یا زبان نگارش مقاله استفاده نکردیم. بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی را آخرین‌بار در 11 فوریه 2014 جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که در آنها جراحی انکساری با لیزر اگزایمر و IOL فیکیک برای اصلاح نزدیک‌بینی بیش از 6.0 دیوپتر (diopters; D) معادل کروی مقایسه شدند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم کیفیت کارآزمایی را ارزیابی کرده و به استخراج داده‌ها پرداختند. آنالیز داده‌ها را انجام دادیم. داده‌ها را برای پیامدها با استفاده از نسبت شانس (OR) خلاصه کردیم. از یک مدل اثر ثابت (fixed-effect model) استفاده کردیم زیرا فقط سه کارآزمایی در مرور گنجانده شدند.
این مرور شامل سه RCT با مجموع 228 چشم بود. دامنه نزدیک‌بینی در بیماران واردشده، 6.0- تا 20.0- دیوپتر نزدیک‌بینی با حداکثر 4.0 دیوپتر آستیگماتیسم نزدیک‌بینی بود. درصد چشم‌هایی با حدت بینایی اصلاح‌نشده (uncorrected visual acuity; UCVA) معادل 20/20 یا بهتر در 12 ماه پس از جراحی میان دو گروه تفاوت معنی‌داری نداشت. جراحی IOL فیکیک بی‌خطرتر از اصلاح جراحی با لیزر اگزایمر برای نزدیک‌بینی متوسط تا زیاد بود، زیرا منجر به از دست دادن بسیار کمتری از بهترین حدت بینایی اصلاح‌شده با عینک (BSCVA) در 12 ماه پس از جراحی شد. با این حال، خطر ابتلا به کاتاراکت (آب مروارید) زودرس با IOL فیکیک، اندک است. به نظر می‌رسد جراحی فیکیک IOL نسبت به اصلاح با لیزر اگزایمر برای نزدیک‌بینی متوسط تا زیاد، حساسیت (sensitivity) کنتراست بهتری دارد. جراحی IOL فیکیک نیز در پرسشنامه‌های رضایت/ترجیح بیمار، امتیاز بیشتری را کسب کرد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.