پیشینه
معمولا پس از اعمال جراحی درد ایجاد شده و داروهای متعددی (مثلا مسکّن‌ها) به‌طور معمول برای کنترل آن استفاده می‌شوند. در فوریه 2016، برای یافتن کارآزمایی‌های بالینی جست‌وجو کردیم که به بررسی فرمول‌های داخل وریدی (IV) (محلول‌هایی که می‌توانند مستقیما در رگ تزریق شوند) پاراستامول (چه پاراستامول IV یا پروپاستامول IV) و چگونگی تاثیر آنها بر مدیریت درد پس از جراحی پرداختند.
نتایج و کیفیت شواهد
این مرور به‌روز شده شامل داده‌های 75 مطالعه با حضور 7200 بیمار مبتلا به درد متوسط تا شدید پس از جراحی بود. شواهدی را با کیفیت بالا پیدا کردیم که پاراستامول IV یا پروپاستامول IV در حدود 36% از افراد درمان شده با آنها در مقابل 16% از افرادی که دارونما دریافت کردند، به مدت چهار ساعت درد را تسکین می‌دهد. مقایسه‌های مستقیم با دیگر مسکّن‌ها، مانند مورفین و داروهای ضد التهاب، تفاوت‌های زیادی (در صورت وجود) را در اثربخشی نشان نداد، اگرچه ممکن است این یافته به دلیل تعداد کم بیماران مورد مطالعه باشد.
شواهدی با کیفیت پائین نشان داد که پاراستامول IV و پروپاستامول IV عوارض جانبی کمی دارند. با این حال، بیمارانی که پروپاستامول IV دریافت کردند، از درد در محلی که دارو تزریق شد، بیشتر از بیمارانی شکایت داشتند که دارونما یا پاراستامول IV دریافت کردند.
با توجه به حجم داده‌هایی که در مرور ما گنجانده شدند، فکر می‌کنیم بعید است که هر مطالعه جدیدی نتیجه‌گیری‌های ما را تغییر دهند. با این حال، مطالعات بسیار کمی را یافتیم که شامل کودکان می‌شد، بنابراین این حوزه‌ای است که نیاز به بررسی بیشتر دارد.
از زمان انتشار آخرین نسخه این مرور، مطالعات جدیدی را پیدا کردیم که اطلاعات بیشتری را ارائه دادند. بیشتر مطالعات وارد شده فقط بزرگسالان را ارزیابی کردند. داده‌ها را مجددا آنالیز کردیم اما نتایج هیچ یک از نتیجه‌گیری‌های منتشر شده قبلی را به‌طور قابل‌توجهی تغییر ندادند. این مرور شواهدی را با کیفیت بالا ارائه می‌دهد که دریافت یک دوز واحد پاراستامول IV یا پروپاستامول IV حدود چهار ساعت بی‌دردی موثر را برای حدود 36% از بیماران مبتلا به درد حاد پس از جراحی فراهم می‌کند. شواهدی با کیفیت پائین تا بسیار پائین نشان می‌دهد که هر دو فرمولاسیون با عوارض جانبی کمی همراه هستند، اگرچه بروز درد هنگام انفوزیون پروپاستامول IV نسبت به دارونما و پاراستامول IV بیشتر است.
این یک نسخه به‌روز شده از مرور اصلی کاکرین است که در شماره 10، سال 2011 منتشر شد. پاراستامول (paracetamol) (استامینوفن) رایج‌ترین مسکّنی است که برای درمان درد حاد تجویز می‌شود. این دارو ممکن است به صورت خوراکی، داخل رکتال، یا داخل وریدی استفاده شود. اثربخشی و بی‌خطری (safety) فرمولاسیون‌های داخل وریدی (IV) پاراستامول، پاراستامول IV، و پروپاستامول (propacetamol) (پیش دارویی که به پاراستامول متابولیزه می‌شود) IV، در مقایسه با دارونما (placebo) و دیگر مسکّن‌ها، نامشخص است.
ارزیابی اثربخشی و بی‌خطری استفاده از فرمولاسیون IV پاراستامول برای درمان درد پس از جراحی در بزرگسالان و کودکان.
جست‌وجوی مرور قبلی را در می 2010 انجام دادیم. برای این به‌روزرسانی، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ 2016، شماره 1)، MEDLINE (می 2010 تا 16 فوریه 2016)، EMBASE (می 2010 تا 16 فوریه 2016)، LILACS (2010 تا 2016)، یک پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی، و فهرست منابع مطالعات مروری را برای یافتن کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) با هر زبانی جست‌وجو کرده، و مقالات را بازیابی کردیم.
کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده، دوسو کور (double-blind)، کنترل شده با دارونما یا با کنترل فعال از تک دوز پاراستامول IV یا پروپاستامول IV در درمان درد حاد پس از جراحی در بزرگسالان یا کودکان.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم داده‌ها را استخراج کردند، که شامل متغیرهای دموگرافیک، نوع جراحی، مداخلات، اثربخشی، و عوارض جانبی بودند. برای دستیابی به اطلاعات بیشتر، با نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم. کیفیت روش‌شناسی (methodology) هر یک از مطالعات وارد شده را با ارزیابی خطر سوگیری (bias) درجه‌بندی کرده و از روش درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) برای ارزیابی کیفیت کلی شواهد استفاده کردیم.
تعداد 75 مطالعه (36 مورد از مرور اولیه و 39 مطالعه از مرور به‌روز شده) را وارد کردیم که در مجموع 7200 شرکت‌کننده را وارد کردند.
میان پیامدهای اولیه، 36% از شرکت‌کنندگانی که پاراستامول/پروپاستامول IV دریافت کردند، در مقایسه با 16% از بیماران درمان شده با دارونما، به حداقل 50% تسکین درد طی چهار ساعت دست یافتند (تعداد افراد مورد نیاز برای درمان برای رسیدن به یک منفعت (numbers needed to treat; NNT) = 5؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 3.7 تا 5.6، شواهد با کیفیت بالا). نسبتی از شرکت‌کنندگان در گروه‌های پاراستامول/پروپاستامول IV که به حداقل 50% تسکین درد رسیدند، طی شش ساعت کاهش یافت، همانطور که در NNT بالاتر 6 (4.6 تا 7.1، شواهد با کیفیت متوسط) منعکس شد. در بیمارانی که پاراستامول را در شش ساعت دریافت کردند، میانگین شدت درد در چهار ساعت در مقایسه میان پاراستامول IV و دارونما مشابه بود، اما در مقیاس آنالوگ بصری 0 تا 100، هفت امتیاز کمتر گزارش شد (0 = بدون درد، 100 = بدترین درد قابل تصور، 95% CI؛ 9- تا 6-، شواهد با کیفیت پائین).
برای پیامدهای ثانویه، شرکت‌کنندگانی که پاراستامول/پروپاستامول IV دریافت کردند نسبت به افراد درمان شده با دارونما، به 26% اوپیوئید کمتر در طول چهار ساعت و 16% اوپیوئید کمتر در مدت شش ساعت (شواهد با کیفیت متوسط) نیاز داشتند. با این حال، این یافته به معنای کاهش معنی‌دار از نظر بالینی در عوارض جانبی ناشی از اوپیوئید نیست.
متاآنالیز مقایسه‌های اثربخشی بین پاراستامول/پروپاستامول IV و مقایسه کننده‌های فعال (مثلا اپیوئیدها یا داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی) یا از نظر آماری معنی‌دار نبودند، یا از نظر بالینی، یا هر دو.
عوارض جانبی با نرخ‌های مشابه با پاراستامول IV یا پروپاستامول IV و دارونما رخ دادند. با این حال، درد هنگام اینفیوژن دارو در افرادی که پروپاستامول IV را در مقابل دارونما دریافت کردند، بیشتر بود (23% در مقابل 1%). متاآنالیز، تفاوت معنی‌دار بالینی را بین پاراستامول/پروپاستامول IV و مقایسه کننده‌های فعال برای هیچ یک از عوارض جانبی نشان نداد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.