بررسی تاثیرات و بی‌خطری مصرف مکمل آهن خوراکی پیشگیرانه یا آهن + فولیک اسید برای زنان در دوران بارداری

در دوران بارداری، زنان برای تامین نیازهای خود و جنین در حال رشد به آهن و فولات نیاز دارند. نگرانی این است که اگر زنان باردار دچار کمبود این مواد مغذی شوند، نمی‌توانند آنها را به مقدار کافی در اختیار نوزاد خود قرار دهند. مصرف اندک فولات پیش از بارداری، خطر ابتلای نوزاد را به نقص لوله عصبی (neural tube defect) افزایش می‌دهد. سطوح پائین آهن و فولات در زنان می‌توانند باعث کم‌خونی شوند که خود به خستگی، غش و افزایش خطر عفونت در زنان می‌انجامد.

ما 61 کارآزمایی تصادفی‌سازی شده را با 44 کارآزمایی شامل 43,274 زن باردار که در آنالیزها مشارکت داشتند، وارد این مرور کردیم. استفاده از مکمل‌های آهن یا آهن و فولیک اسید با کاهش خطر کم‌خونی و فقر آهن در دوران بارداری همراه بود. اندیکاسیون‌هایی وجود داشت که نشان می‌داد مصرف مکمل‌های آهن مادر در دوران بارداری می‌تواند پیامدها را برای نوزادان (وزن هنگام تولد و زایمان زودرس) بهبود بخشد، اما شواهد مربوط به این موضوع از کیفیت بالایی برخوردار نبودند. هیچ شواهدی مبنی بر افزایش مالاریا در جفت توسط مکمل آهن وجود ندارد.

نتیجه‌گیری‌های نویسندگان: 

مصرف مکمل، خطر کم‌خونی مادر و فقر آهن را در طول بارداری کاهش می‌دهد، اما تاثیر مثبت آن بر سایر پیامدهای مادر و نوزاد کمتر مشخص است. بسته به خطر پیش‌زمینه‌ای که در جمعیت‌ها برای وزن پائین هنگام تولد و کم‌خونی، هم‌چنین میزان پایبندی به مداخله وجود دارد، اعمال توصیه‌های مکمل آهن ممکن است نتایج ناهمگونی ایجاد کند.

خلاصه کامل را بخوانید...
پیشینه: 

مکمل آهن و فولیک اسید، مداخله ارجح برای بهبود ذخایر آهن و پیشگیری از بروز کم‌خونی میان زنان باردار بوده، و تصور می‌شود که دیگر پیامدهای مادر و زایمان را بهبود می‌بخشند.

اهداف: 

ارزیابی تاثیرات مصرف مکمل‌های روزانه آهن خوراکی برای زنان باردار، به‌تنهایی یا همراه با فولیک اسید، یا با سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی به عنوان یک مداخله سلامت عمومی در مراقبت‌های پیش از زایمان.

روش‌های جست‌وجو: 

پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه بارداری و زایمان در کاکرین (10 ژانویه 2015) را جست‌وجو کردیم. پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت را بررسی کرده (26 فوریه 2015) و برای شناسایی مطالعات در حال انجام و منتشر نشده با سازمان‌های مرتبط تماس گرفتیم (26 فوریه 2015).

معیارهای انتخاب: 

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی یا شبه-تصادفی‌سازی شده که به ارزیابی تاثیرات مصرف مکمل‌های خوراکی پیشگیرانه با آهن روزانه، آهن + فولیک اسید یا آهن + سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی در طول دوران بارداری پرداختند.

گردآوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها: 

با استفاده از معیارهای استاندارد کاکرین، کیفیت روش‌شناسی کارآزمایی‌ها را ارزیابی کردیم. دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم به ارزیابی واجد شرایط بودن کارآزمایی‌ها برای ورود به مرور و استخراج داده‌ها پرداخته و دقت آنها را بررسی کردند. برای ارزیابی کیفیت شواهد مربوط به پیامدهای اولیه، از رویکرد درجه‌‏بندی توصیه‏، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) استفاده کردیم.

پیش‌بینی کردیم که ناهمگونی زیادی میان کارآزمایی‌ها وجود داشته باشد و نتایج کارآزمایی‌ها را با استفاده از مدل‌های اثرات-تصادفی تجمیع کرده و در تفسیر نتایج تجمعی با احتیاط عمل کردیم: مدل اثرات-تصادفی میانگین تاثیر درمان را نشان می‌دهد.

نتایج اصلی: 

تعداد 61 کارآزمایی را وارد کردیم. چهل‌-چهار کارآزمایی، شامل 43,274 زن، داده‌هایی را ارائه داده و تاثیرات مکمل‌های خوراکی روزانه حاوی آهن را در برابر عدم استفاده از آهن یا دارونما (placebo) مقایسه کردند.

مصرف پیشگیرانه مکمل آهن، کم‌خونی مادر را در زمان ترم تا 70% (خطر نسبی (RR): 0.30؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.19 تا 0.46؛ 14 کارآزمایی، 2199 زن، شواهد با کیفیت پائین)، کم‌خونی ناشی از فقر آهن را در زمان ترم (RR: 0.33؛ 95% CI؛ 0.16 تا 0.69، شش کارآزمایی، 1088 زن)، و کمبود آهن را در زمان ترم تا 57% (RR: 0.43؛ 95% CI؛ 0.27 تا 0.66، هفت کارآزمایی، 1256 زن، شواهد با کیفیت پائین) کاهش داد. تفاوت‌های واضحی بین گروه‌ها برای کم‌خونی شدید در سه ماهه دوم یا سوم، یا عفونت مادر در دوران بارداری (به ترتیب: RR: 0.22؛ 95% CI؛ 0.01 تا 3.20، نه کارآزمایی، 2125 زن، شواهد با کیفیت بسیار پائین؛ و، RR: 1.21؛ 95% CI؛ 0.33 تا 4.46؛ یک کارآزمایی، 727 زن، شواهد با کیفیت پائین)، یا مورتالیتی مادران (RR: 0.33؛ 95% CI؛ 0.01 تا 8.19، دو کارآزمایی، 12,560 زن، شواهد با کیفیت بسیار پائین)، یا ارائه گزارش از عوارض جانبی (RR: 1.29؛ 95% CI؛ 0.83 تا 2.02، 11 کارآزمایی، 2423 زن، شواهد با کیفیت بسیار پائین) وجود نداشت. زنان دریافت کننده آهن به‌طور میانگین احتمال بیشتری داشت که غلظت هموگلوبین (haemoglobin; Hb) بالاتری در زمان ترم و دوره پس از زایمان داشته باشند، اما در معرض خطر بالای غلظت Hb بیش از 130 گرم/لیتر در طول دوران بارداری، و در دوران ترم قرار گرفتند.

در مقایسه با گروه کنترل، زنانی که مکمل آهن کمتری مصرف کردند، نوزادان کم-وزن هنگام تولد (8.4% در برابر 10.3%، میانگین RR؛ 0.84؛ 95% CI؛ 0.69 تا 1.03؛ 11 کارآزمایی، 17,613 زن، شواهد با کیفیت پائین)، و نوزادان نارس (RR: 0.93؛ 95% CI؛ 0.84 تا 1.03؛ 13 کارآزمایی، 19,286 زن، شواهد با کیفیت متوسط) کمتری داشتند. به نظر می‌رسید که آنها نوزادان کمی سنگین‌تر نیز به دنیا می‌آورند (تفاوت میانگین (MD): 23.75؛ 95% CI؛ 3.02- تا 50.51؛ 15 کارآزمایی، 18,590 زن، شواهد با کیفیت متوسط). هیچ یک از این نتایج از اهمیت آماری برخوردار نبودند. هیچ تفاوت واضحی بین گروه‌ها برای مرگ‌ومیر نوزادی (RR: 0.91؛ 95% CI؛ 0.71 تا 1.18، چهار کارآزمایی، 16,603 نوزاد، شواهد با کیفیت پائین)، یا ناهنجاری‌های مادرزادی (RR: 0.88؛ 95% CI؛ 0.58 تا 1.33، چهار کارآزمایی، 14,636 نوزاد، شواهد با کیفیت پائین) وجود نداشت.

بیست‌-سه مطالعه در کشورهایی انجام شدند که در سال 2011 خطر بروز مالاریا در بخش‌هایی از کشور وجود داشت. در برخی از این کشورها/سرزمین‌ها، مالاریا فقط در مناطقی خاص یا تا سطح خاصی وجود دارد. فقط دو مورد از این مطالعات پیامدهای مالاریا را گزارش کردند. هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد مکمل آهن باعث افزایش مالاریا در جفت می‌شود. برای برخی از پیامدها، ناهمگونی بالاتر از 50% بود.

یادداشت‌های ترجمه: 

این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.

Tools
Information