پیشینه
جراحان و پرستارانی که جراحی تمیز انجام می‌دهند، هنگام جراحی از ماسک صورت یک‌بار مصرف استفاده می‌کنند. تصور می‌شود که هدف از پوشیدن ماسک‌های صورت دو چیز است: پیشگیری از عبور میکروب‌ها از بینی و دهان جراح به داخل زخم بیمار و محافظت از صورت جراح در برابر ترشحات بافت‌های فرد بیمار. استفاده از ماسک‌های صورت احتمالا منجر به کاهش عفونت زخم پس از جراحی می‌شوند. با این حال، ممکن است پوشیدن نادرست ماسک، احتمال آلوده شدن زخم را با میکروب افزایش دهد. ما می‌خواستیم بدانیم پوشیدن ماسک صورت حین انجام جراحی باعث افزایش احتمال ابتلا به عفونت زخم پس از جراحی می‌شود یا خیر.
سوال مطالعه مروری
هدف این مطالعه مروری پی بردن به این نکته بود که پوشیدن ماسک صورت یک‌بار مصرف، تعداد موارد عفونت زخم پس از جراحی تمیز را کاهش می‌دهد یا افزایش.
ویژگی‌های مطالعه
برای یافتن همه مطالعات انجام شده در گذشته که با این موضوع مرتبط بودند، جست‌وجو را انجام دادیم. مطالعاتی در آنالیزهای ما وارد شدند که به دنبال استفاده از ماسک‌های صورت در جراحی «تمیز» در بزرگسالان و کودکان بودند. جراحی تمیز زمانی است که جراحی روی ارگان‌هایی که ممکن است حاوی مواد زائد باشند، مانند ریه، روده، اندام‌های تناسلی و مثانه، انجام نمی‌شود. عفونت‌های زخم پس از جراحی تمیز در مقایسه با جراحی غیر-تمیز با احتمال کمتری رخ می‌دهند. ما تصمیم گرفتیم این نوع جراحی را بررسی کنیم، زیرا عفونت پس از جراحی تمیز با احتمال بیشتری ناشی از استفاده از ماسک صورت خواهد داد، و نه به خاطر ماهیت جراحی. همچنین فقط یک نوع خاص مطالعه را در نظر گرفتیم، کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده (RCT)، که در آن افراد درگیر (شرکت‌کنندگان) بهطور تصادفی به یکی از دو گروه اختصاص داده شدند: یک گروه که در آن تیم جراحی حین جراحی از ماسک صورت استفاده کرد و گروه دیگر که در آن تیم جراحی از ماسک صورت استفاده نکرد. تعداد موارد عفونت زخم را پس از جراحی در دو گروه با یکدیگر مقایسه کردیم.
نتایج کلیدی
بهطور کلی، مطالعات بسیار کمی را یافتیم و هیچ کارآزمایی جدیدی برای این آخرین به‌روزرسانی شناسایی نشد. در مجموع، 2106 شرکت‌کننده را از سه مطالعه آنالیز کردیم. هر سه مطالعه نشان دادند که استفاده از ماسک صورت در طول جراحی، تعداد عفونت زخم پس از جراحی را نه افزایش می‌دهد و نه کاهش. هیچ شواهد بارزی وجود ندارد که استفاده از ماسک صورت یک‌بار مصرف بر احتمال بروز عفونت زخم پس از جراحی تاثیرگذار است.
کیفیت شواهد
به چند دلیل نمی‌توان یافته‌های حاصل از این مطالعه مروری را عمومیت داد: مطالعات فقط جراحی پاک را بررسی کردند، برخی از مطالعات مشخص نکردند که از چه نوع ماسک صورت استفاده شده، و یکی از مطالعات حجم نمونه کوچکی داشت که یافته‌ها را نامعتبر ساخت. سطح کیفیت مطالعات انتخاب شده در این مطالعه مروری، به طور کلی پائین بود. روش انتخاب شرکت‌کنندگان در مطالعات همیشه کاملا تصادفی نبود، به این معنی که قضاوت نویسندگان می‌توانست بر نتایج تاثیر بگذارد. پیش از نتیجه‌گیری بیشتر در مورد استفاده از ماسک‌های صورت در جراحی، نیاز به انجام تحقیقات بیشتری در این زمینه وجود دارد.
این خلاصه به زبان ساده تا 22 دسامبر 2015 به‌روز است.
بر اساس نتایج محدود به دست آمده، مشخص نیست که استفاده از ماسک صورت جراحی توسط اعضای تیم جراحی، تاثیری بر نرخ عفونت زخم جراحی برای بیماران تحت جراحی تمیز دارد یا خیر.
ماسک‌های صورت جراحی، در اصل برای مهار و فیلتر کردن قطرات حاوی میکروارگانیسم‌هایی ایجاد شدند که از دهان و حلق و بینی کارکنان بخش مراقبت‌‌های سلامت حین جراحی خارج می‌شوند، در نتیجه از بیمار محافظت خواهد شد. با این حال، راه‌های مختلفی وجود دارند که ماسک‌های صورت جراحی به طور بالقوه ممکن است باعث آلودگی زخم جراحی شوند، به عنوان مثال با پوشیدن نادرست لباس یا با نشت هوا از کنار ماسک به علت بافت ضعیف رشته‌های ماسک.
تعیین اینکه استفاده از ماسک صورت جراحی یک‌بار مصرف توسط تیم جراحی حین جراحی تمیز، عفونت زخم جراحی پس از عمل را کاهش می‌دهد یا خیر.
در دسامبر سال 2015، برای این هفتمین به‌روزرسانی، منابع زیر را جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت تخصصی گروه زخم در کاکرین؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid MEDLINE (In-Process & Other Non-Indexed Citations)؛ OVID EMBASE و EBSCO CINAHL. همچنین کتاب‌شناختی‌ها همه مقالات بازیابی شده و مرتبط را جست‌وجو کردیم. هیچ محدودیتی در زبان نگارش، تاریخ انتشار یا وضعیت مطالعه وجود نداشت.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و کارآزمایی‌های شبه-تصادفی‌سازی و کنترل شده که به مقایسه استفاده از ماسک‌های جراحی یک‌بار مصرف با عدم استفاده از هیچ ماسکی پرداختند.
دو نویسنده این مطالعه مروری، داده‌ها را بهطور جداگانه استخراج کردند.
سه کارآزمایی را وارد کردیم، که در مجموع شامل 2106 شرکت‌کننده بودند. از نظر آماری، تفاوت معنی‌داری در نرخ عفونت بین گروهی که از ماسک استفاده کردند و گروهی که از ماسک استفاده نکردند، در هیچ یک از کارآزمایی‌ها وجود نداشت. هیچ کارآزمایی جدیدی را برای این آخرین به‌روزرسانی نیافتیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.