پیشینه

بیماری حاد پیوند علیه میزبان (acute graft-versus-host disease) از عوارض شایع پس از پیوند سلول بنیادی خونساز ((haematopoietic stem cell transplantation; HSCT)؛ پیوند سلول بنیادی تشکیل دهنده خون) است. سلول‌های ایمنی (سلول‌های سفید خون) فرد اهدا کننده، سلول‌های فرد بیمار را به عنوان جسم خارجی («غیر-خودی») تشخیص می‌دهد. بنابراین، سلول‌های ایمنی پیوندی، به سلول‌های بیمار حمله می‌کند. از بین بافت‌های مختلف بدن، پوست، کبد و روده اندام‌های اصلی هستند که بیش از بقیه تحت تاثیر قرار می‌گیرند. این واکنش‌های ایمنی بدن ممکن است سبب التهاب حاد (ورم ناگهانی) و پس از آن تغییرات مزمن (طولانی-مدت) اندام‌ها (به عنوان مثال، فیبروز، زخم شدن ریه‌ها) شود. درمان مرحله اول، در موارد مقاوم به درمان (که در آن بیماری نسبت به درمان، مقاوم است)، معمولا شامل استفاده از داروهای سرکوب کننده ایمنی (که قدرت سیستم ایمنی بدن را کاهش می‌دهد) مانند کورتیکواستروئیدها در ترکیب با دیگر عوامل سرکوب کننده سیستم ایمنی است. استفاده از این داروهای سرکوب‌گر سیستم ایمنی، برای سرکوب تهاجم سیستم ایمنی به سلول‌های فرد بیمار طراحی شده است. اثربخشی محدود و عوارض جانبی شدید این داروهای سرکوب‌گر سیستم ایمنی، منجر به استفاده از روش‌های جایگزین شده است.

اکستراکورپورال فوتوفرزیس (extracorporeal photopheresis; ECP) یک روش درمانی تعدیل کننده سیستم ایمنی است که شامل مجموعه‌ای از سلول‌های ایمنی خون محیطی در خارج از بدن فرد است. این سلول‌های ایمنی ابتدا در معرض یک عامل فوتواکتیو (یک ماده شیمیایی که به قرار گرفتن در معرض نور پاسخ می‌دهد، به عنوان مثال متوکسی-پسورالن-8) و بعد از آن در معرض رادیاسیون فرابنفش نوع A قرار گرفته و سپس دوباره به بدن بیمار تزریق می‌شود. تاثیرات تعدیل کنندگی سیستم ایمنی این پروسیجر به طور کامل مشخص نشده است.

در حال حاضر در چندین توصیه مربوط به اقدام‌های بالینی، پیشنهاد شده که در کودکان مبتلا به بیماری حاد پیوند علیه میزبان پس از HSCT، از ECP استفاده شود.

ویژگی‌های مطالعه

در این مرور، به منظور یافتن کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) (مطالعات بالینی که در آنها افراد به طور تصادفی به یکی از دو یا چند گروه درمان اختصاص داده می‌شوند)، که برای بررسی اثربخشی و بی‌خطری ECP در درمان کودکان و نوجوانان (زیر 18 سال) برای مدیریت بیماری حاد پیوند علیه میزبان پس از HSCT طراحی شده بودند، بانک‌های اطلاعاتی علمی را جست‌وجو کردیم.

نتایج

در نسخه اصلی این مرور و اولین نسخه به‌روز شده آن، هیچ RCT یافت نشد که اثربخشی ECP را برای کودکان بیمار مبتلا به بیماری حاد پیوند علیه میزبان پس از HSCT آنالیز کند. توصیه‌های کنونی، تنها مبتنی بر مطالعات گذشته‌نگر (مطالعه‌ای که در آن پیامد، برای شرکت‌کنندگان پیش از شروع رخ داده است) یا مطالعات مشاهده‌ای (مطالعه‌ای که در آن محققان به دنبال انجام مداخله نیستند و فقط رخداد پیامدها را مشاهده می‌کنند) بنا شده است. توصیه می‌شود که از روش ECP، برای درمان کودکان بیمار پس از HSCT، تنها در RCTها استفاده شود.