توپوتکان (topotecan) یک داروی فعال شیمی‌درمانی خط دوم است که برای درمان بیماران مبتلا به کارسینوم تخمدان عود کرده به کار می‌رود.

سرطان تخمدان یکی از شایع‌ترین بد‌خیمی‌های دستگاه تناسلی زنان است که تقریبا 3% از کل سرطان‌های زنان را تشکیل می‌دهد و عامل اصلی مرگ‌و‌میر ناشی از سرطان دستگاه تناسلی زنان در کشور‌های توسعه‌یافته به حساب می‌آید. مدیریت اولیه مناسب با جراحی توسط یک متخصص انکولوژیست ژنیکولوژیست، برای بقای بیماران اهمیت زیادی دارد. بیماران مبتلا به تومورهای مراحل اولیه و کم‌خطر، ممکن است فقط با جراحی درمان شوند. مدیریت خط اول کنونی درمان برای سرطان تخمدان پیشرفته، شامل جراحی کاهنده سلول (cytoreductive) و به دنبال آن شیمی‌درمانی است. اکثر بیماران بین 18 تا 22 ماه بعد دچار عود بیماری می‌شوند. مدیریت عود سرطان تخمدان یک چالش اساسی باقی مانده است. اهداف درمانی برای عود سرطان تخمدان شامل بهبود علائم، افزایش کیفیت زندگی (QOL) و طولانی شدن بقا است. عواملی که به‌طور بالقوه برای فواصل درمانی طولانی مناسب هستند، ممکن است شامل بعضی ویژگی‌ها مانند عدم سمیت تجمعی، مقاومت غیر‌متقاطع، مزیت مثبت در QOL و برنامه مناسب و راحت باشند. از میان عوامل درمانی موجود برای درمان عود کارسینوم تخمدان، توپوتکان یکی از پرکاربرد‌‌ترین و مشخص‌ترین دارو‌های مطالعه شده است. این مرور، با هدف ارزیابی اثر‌بخشی و ایمنی توپوتکان در مدیریت سرطان تخمدان انجام شد.

شش مطالعه چندمرکزی، با طراحی خوب و قبل از ورود دارو به بازار دارویی، با حضور 5640 شرکت‌کننده، واجد شرایط برای این مرور بودند. تجزیه‌و‌تحلیل تجمعی در چهار کارآزمایی‌ انجام نشد، به دلیل اینکه داده‌ها به اندازه کافی مشابه نبودند، اما برای دو کارآزمایی انجام شد. به نظر می‌رسد توپوتکان سطح اثربخشی مشابهی با پاکلیتاکسل (paclitaxel)، توپوتکان به‌علاوه تالیدومید (thalidomide) دارد و برتر از ترئوسولفان (treosulfan) باشد، اما بقای کلی بیماران با آن کوتاه‌تر از بقای بیماری است که با دوکسوروبیسین لیپوزومال پگیله شده (pegylated liposomal doxorubicin) درمان می‌شود. توپوتکان پیشرفت بیماری را نسبت به پاکلیتاکسل، ترئوسولفان به تأخیر می‌اندازد؛ توپوتکان به همراه تالیدومید بهتر از توپوتکان به‌تنهایی از نظر بقای بدون پیشرفت (PFS) بیماری است، اما توپوتکان به‌تنهایی به‌طور قابل‌توجهی کوتاه‌تر از توپوتکان به‌علاوه تالیدومید است. درمان تثبیت‌کننده بیشتر با توپوتکان، PFS را در شرکت‌کنندگان مبتلا به سرطان تخمدان پیشرفته که به شیمی‌درمانی اولیه با کربوپلاتین (carboplatin) و پاکلیتاکسل پاسخ می‌دهند، بهبود نمی‌بخشد.

شواهد حاصل از سه مطالعه کيفيت بالایی داشتند، کیفیت مطالعات دیگر به علت گزارش‌دهی و روش‌شناسايی ضعیف، پائین یا متوسط ​​بود. برای رسیدن به نتایج دقیق‌تر که بیانگر واقعی تاثیر دارو باشند، کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده بزرگتر و با طراحی مناسب‌تر بعد از ورود دارو به بازار، در آینده مورد نیاز است.

نتیجه‌گیری‌های نویسندگان: 

برای زنان مبتلا به سرطان تخمدان مقاوم به پلاتینوم، توپوتکان ممکن است به اندازه پاکلیتاکسل و PLD برای بقای کلی مؤثر باشد، و ممکن است پیشرفت بیماری را بهتر از پاکلیتاکسل به تأخیر اندازد، با این وجود شواهد بیشتری لازم است. به نظر می‌رسد توپوتکان به‌علاوه تالیدومید در به تأخیر انداختن پیشرفت بیماری بهتر از توپوتکان به‌تنهایی باشد، اما این ترکیب در مقایسه با توپوتکان به‌تنهایی بقای کلی بیماران را بهبود نمی‌بخشد. به نظر می‌رسد توپوتکان در مقایسه با ترئوسولفان با بهبود بقای بیمار همراه است. برای زنان مبتلا به سرطان تخمدان حساس به پلاتینوم، به نظر می‌رسد توپوتکان اثربخشی کمتری از PLD داشته باشد و درمان با توپوتکان پس از دریافت کربوپلاتین و پاکلیتاکسل، هیچ مزیت اضافه‌ای برای بقا نداشته باشد. توپوتکان با سمیت شدید خونی همراه است و این موضوع باید هنگام ارزیابی گزینه‌های درمانی مورد توجه قرار گیرد. انجام RCTهای بزرگ، با کیفیت بالا و پس از ورود دارو به بازار برای تأ‌یید اثربخشی و ایمنی توپوتکان مورد نیاز است.

خلاصه کامل را بخوانید...
پیشینه: 

عوامل شیمی‌درمانی را مانند توپوتکان (topotecan) می‌توان به عنوان درمان نجات‌بخش در کارسینومای اپیتلیال تخمدان (EOC) استفاده کرد. اثرات استفاده از توپوتکان به عنوان یک عامل درمانی قبلا به‌طور سیستماتیک مورد بررسی قرار نگرفته است.

اهداف: 

ارزیابی اثربخشی و ایمنی توپوتکان در درمان سرطان تخمدان.

روش‌های جست‌وجو: 

ما در پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل‌ شده کاکرین (CENTRAL)، (شماره 6؛ 2015)؛ پایگاه ثبت تخصصی گروه مرور سرطان زنان در کاکرین (CGCRG)، (کتابخانه کاکرین شماره 6، 2015)؛ MEDLINE (ژانویه 1990 تا 30 سپتامبر 2015)؛ EMBASE (ژانویه 1990 تا 30 سپتامبر 2015)؛ بانک اطلاعاتی سازمان اروپایی تحقیقات و درمان سرطان (EORTC) (تا 30 سپتامبر 2015)؛ CBM (بانک اطلاعاتی بیوشیمی چین) (ژانویه 1990 تا 30 سپتامبر 2015) جست‌وجو کردیم.

معیارهای انتخاب: 

کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) که در آنها، شرکت‌کنندگان مبتلا به سرطان تخمدان برای دریافت توپوتکان تکی یا در ترکیب با داروی دیگر، در مقایسه با دیگر مداخلات بدون توپوتکان، تصادفی‌سازی شدند.

گردآوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها: 

دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم داده‌ها را استخراج و تجزیه‌و‌تحلیل کردند.

نتایج اصلی: 

شش RCT چندمرکزی پیش از ورود دارو به بازار، شامل 5640 شرکت‌کننده در این مرور وارد شدند. ما سه مطالعه را در معرض خطر پائین سوگیری (bias) در نظر گرفتیم و سه مطالعه در معرض خطر نامشخص یا متوسط سوگیری ناشی از گزارش‌دهی ناکافی قرار داشتند. نتایج بقا در طول گزارش‌های مطالعه به‌طور متناقضی ارائه شدند و مقایسه‌ها و انواع شرکت‌کنندگان بین مطالعات متفاوت بودند، بنابراین ما نتوانستیم این داده‌ها را ترکیب کنیم. در هفت مطالعه، میانه بقای کلی (OS) شرکت‌کنندگان تحت درمان با توپوتکان از 39.6 هفته تا 63 هفته متغیر بود. یک مطالعه در زنان مبتلا به سرطان تخمدان اولیه در مرحله پیشرفته انجام شد؛ مطالعات دیگر در زنان مبتلا به عود سرطان تخمدان انجام شد. در مطالعاتی که به مقایسه توپوتکان با پاکلیتاکسل (یک مطالعه، P = 0.44) یا توپوتکان به علاوه تالیدومید (یک مطالعه، 67/0 = P) پرداختند، تفاوت معنی‌داری در بقای کلی بیماران مشاهده نشد. در مطالعه‌ای که به مقایسه توپوتکان با دوکسوروبیسین لیپوزومال پگیله شده (PLD) (یک مطالعه، P = 0.341) پرداخت، تفاوت معنی‌داری در بقای کلی بیماران مشاهده نشد، اما در زیرگروه حساس به پلاتین در این مطالعه، توپوتکان با میانه زمانی بقای کوتاه‌تری از PLD همراه بود (70 هفته در مقابل 108 هفته). توپوتکان با بقای کلی طولانی‌تری در مقایسه با ترئوسولفان همراه بود که معنی‌دار گزارش شد (یک مطالعه، P = 0.0023).

میانه بقای بدون پیشرفت (PFS) بیماری با توپوتکان از 16 تا 23 هفته در مطالعات وارد شده متغیر بود. هنگام مقایسه توپوتکان با PLD، تفاوت معنی‌داری از نظر آماری در PFS دیده نشد (P = 0.095)؛ در یکی از دو مطالعه‌ای که به مقایسه توپوتکان با پاکلیتاکسل پرداختند، توپوتکان پیشرفت بیماری را به‌طور موثرتری به تاخیر انداخت (میانه 14 هفته در مقابل 23.1 هفته؛ خطر نسبی (RR): 0.587؛ P = 0.0021) و ترئوسولفان (میانه 12.7 هفته در مقابل 23.1 هفته، P = 0.0020)؛ با این حال، PFS برای توپوتکان به‌تنهایی به‌طور قابل توجهی کوتاه‌تر از توپوتکان به علاوه تالیدومید بود (چهار ماه در مقابل شش ماه، P = 0.02). در یک مطالعه، توپوتکان با عدم درمان سیتوتوکسیک یا غیرسیتوتوکسیک بیشتر مقایسه شد و تفاوت معنی‌داری در بقای کلی (P = 0.30) یا PFS (HR: 1.07؛ 95% CI؛ 0.94 تا 1.23 تا 1.23؛ P = 0.31) میان بازوهای مطالعه وجود نداشت.

توپوتکان در مقایسه با پاکلیتاکسل (RR؛ 1.03 تا 14.46)، PLD (RR؛ 1.73 تا 27.12) و ترئوسولفان (50% در مقابل 12%) با سمیت شدیدتر خونی همراه بود. این شواهد از کیفیت پایین تا متوسطی برخوردار بودند.

یادداشت‌های ترجمه: 

این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.

Tools
Information