فیشر آنال (anal fissure) یک زخم دردناک است که معمولا در خط میانی خلفی پوست، درست خارج از ورودی رکتوم، ایجاد میشود. پایداری این وضعیت به دلیل اسپاسم عضله اسفنکتر داخلی است. درد تیپیکال این بیماری، درد هنگام حرکت روده برای دفع مدفوع است که برای مدتی پساز آن ادامه مییابد. بهبود و التیام فیشرهای مزمن تا همین اواخر از طریق پروسیجرهای جراحی که هدفشان رفع (ablation) اسپاسم اسفنکتر بود، حاصل میشد. به دلیل وجود خطر بیاختیاری ناشی از جراحی، جایگزینهای طبی برای جراحی جستوجو شدهاند. از میان داروهای قدیمیتر، سبوس گندم (bran) در پیشگیری از عود فیشر حاد موثر است. استفاده موضعی از درمانهای شلکننده عضلات در بهبود فیشر مزمن آنال موثر است، اگرچه بهخوبی جراحی نبوده و با خطر قابل توجهی از عوارض جانبی در طول درمان همراه هستند. یک مرور کاکرین مرتبط با این مرور وجود دارد که فقط به بررسی پروسیجرهای جراحی میپردازد.
درمان طبی برای فیشر مزمن آنال، که در حال حاضر شامل گلیسریل ترینیترات ( glyceryl trinitrate) موضعی، تزریق سم بوتولینوم یا مسدودکنندههای کانال کلسیم موضعی مانند نیفدیپین یا دیلتیازم در درمان فیشر حاد و مزمن و فیشر در کودکان میشود، با احتمال بهبودی اندک، بهتر از دارونما قابل استفاده است. برای فیشر مزمن در بزرگسالان همه درمانهای طبی، بسیار کمتر از جراحی موثر هستند. برخی از عوامل جدیدتر که بررسی شدند، صرفا براساس مطالعات واحد (روغن میخک، سیلدنافیل و یک «کرم شفابخش»)، نویدبخش به نظر میرسند، اما با داروهای تثبیتشدهتر مقایسه نشدهاند.
با توجه به ایجاد ناتوانی ناشی از جراحی فیشر آنال (شقاق مقعدی یا anal fissure) و خطر بروز بیاختیاری، جایگزینهای دارویی و طبی برای جراحی مورد توجه قرار گرفتهاند. اخیرا، روشهای دارویی که عضله صاف آنال را شُل میکنند، برای انجام برگشتپذیر به آنچه در جراحی رخ میدهد، به منظور بهبود فیشر مورد استفاده قرار گرفتهاند.
ارزیابی کارآمدی و موربیدیتی ناشی از درمانهای دارویی و طبی مختلف در مدیریت بالینی فیشر آنال.
اصطلاحات جستوجو عبارت بودند از «فیشر آنال تصادفیسازی شده (anal fissure randomized)». زمانبندی جستوجو: از 1966 تا آگوست 2010. جزئیات بیشتر جستوجو در زیر آمدهاند.
مطالعاتی که در آنها شرکتکنندگان برای دریافت یک روش درمانی غیرجراحی به منظور مدیریت فیشر آنال تصادفیسازی شدند. گروههای مقایسه ممکن است شامل یک پروسیجر جراحی، یک درمان جایگزین طبی یا دارونما (placebo) باشند. فیشر مزمن، فیشر حاد و فیشر کودکان در این مرور وارد شدند. فیشرهای آتیپیکال مرتبط با بیماریهای التهابی روده یا سرطان یا عفونت آنال از این مرور کنار گذاشته شدند.
دادهها از گزارشهای منتشرشده و چکیدههای جلسات استخراج شده، و روش تصادفیسازی، کورسازی (blinding)، «قصد درمان (intention to treat)» و موارد خروج از مطالعه، درمانها، اقدامات حمایتی (اعمالشده در هر دو گروه)، دوز و فراوانی، و موارد متقاطع (cross-over) در آنها ارزیابی شدند. معیارهای پیامد دوحالتی (dichotomous) عبارت بودند از بهبود نیافتن فیشر (ترکیبی از تداوم و عود) و عوارض جانبی (از جمله بیاختیاری، سردرد، عفونت، آنافیلاکسی (anaphylaxis)). معیارهای پیامد پیوسته (continuous) نیز شامل معیارهای تسکین درد و مانومتری آنورکتال (anorectal manometry) بودند.
در این نسخه بهروز شده، 23 مطالعه شامل 1236 شرکتکننده به 54 مطالعه و 3904 شرکتکننده موجود در انتشار سال 2008 اضافه شدند، بااینحال، 2 مطالعه از نسخه قبلی بهعنوان مطالعه واردنشده مجددا طبقهبندی شدهاند، بنابراین تعداد نهایی شرکتکنندگان 5031 نفر است.
تعداد 49 مقایسه مختلف از توانایی درمانهای طبی برای بهبود فیشر آنال در 75 RCT گزارش شدهاند. هفده عامل (پماد نیتروگلیسیرین (nitroglycerin; GTN)، ایزوسورباید مونو (isosorbide mono) و دینیترات (dinitrate)، سم بوتولینوم (بوتاکس (Botox))، دیلتیازم (diltiazem)، نیفدیپین (nifedipine) (مسدودکنندههای کانال کلسیم (Calcium channel blockers) یا CCBs)، هیدروکورتیزون (hydrocortisone)، لیگنوکائین (lignocaine)، سبوس گندم (bran)، ماینوکسیدیل (minoxidil)، ایندورامین (indoramin)، روغن میخک (clove oil)، ال-آرژینین (L-arginine)، حمام سیتز (sitz bath)، سیلدنافیل (sildenafil)، «کرم شفابخش» (healer cream) و دارونما (placebo)) به همراه حمام سیتز، دیلاتورهای آنال و اسفنکتروتومی (sphincterotomy) با کمک جراحی استفاده شدند.
GTN در بهبود فیشر آنال بهطور محدود اما قابل توجهی بهتر از دارونما بود (48.9% در مقایسه با %35.5؛ p < 0.0009)، اما عود دیرهنگام فیشر شایع بود و در محدوده 50% از کسانی که ابتدا بهبود یافتند، قرار داشت. بوتاکس و CCBها از نظر کارآمدی با GTN یکسان بودند و عوارض جانبی کمتری داشتند. کارآمدی هیچ درمان طبی بهاندازه اسفنکتروتومی با کمک جراحی نبود، اگرچه هیچیک از درمانهای طبی در این RCTها با خطر بیاختیاری همراه نبودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.