Zrównoważona dieta i wysiłek fizyczny a zapobieganie cukrzycy ciążowej.

Pytanie przeglądu

W jaki sposób zrównoważona dieta i wysiłek fizyczny mogą zapobiec cukrzycy ciążowej i ograniczyć problemy zdrowotne matki i dziecka? Niniejsza praca stanowi aktualizację przeglądu opublikowanego w 2015 r.

Wprowadzenie

Cukrzyca ciążowa to wysoki poziom cukru (zwiększone stężenie glukozy we krwi - hiperglikemia) podczas ciąży. U ok. 1/4 kobiet w ciąży rozwija się cukrzyca ciążowa, niektóre z nich są bardziej na nią narażone (w przypadku nadwagi lub otyłości, zaawansowanego wieku oraz niektórych grup etnicznych). Cukrzyca ciążowa może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych zarówno kobiet, jak i ich dzieci. W krótkim odstępie czasu u kobiet z cukrzycą ciążową może wystąpić stan przedrzucawkowy (wysokie ciśnienie krwi, [nadciśnienie] oraz obecność białka w moczu) i konieczność zakończenia ciąży cesarskim cięciem. Ich dzieci mogą za bardzo urosnąć jak na wiek ciążowy, co oznacza ryzyko urazów u noworodków i matek podczas porodu. Dzieci kobiet z cukrzycą ciążową często mają niski poziom glukozy we krwi (obniżone stężenie cukru - hipoglikemia) oraz nadwagę. W późniejszym życiu mogą wystąpić u nich problemy zdrowotne, takie jak upośledzenie neurosensoryczne oraz cukrzyca typu 2. Wiadomo, że zdrowe odżywianie i wysiłek fizyczny mogą zapobiec cukrzycy typu 2 oraz cukrzycy ciążowej.

Charakterystyka badań

W listopadzie 2016 r. dokonaliśmy przeszukiwania danych naukowych i włączyliśmy do przeglądu 23 badania z randomizacją obejmujące 8918 kobiet i 8709 dzieci. Większość badań przeprowadzono w krajach o wysokim dochodzie. We wszystkich badaniach porównywano kobiety, które otrzymywały odpowiednią dietę i wykonywały ćwiczenia fizyczne z kobietami objętymi standardową opieką bez specjalnej diety i ćwiczeń. Badania różniły się pod względem ocenianych diet i ćwiczeń oraz raportowanych skutków zdrowotnych. W żadnym z badań nie zgłoszono finansowania przez producentów leków ani agencji, które mogłyby w komercyjny sposób wykorzystać wyniki badań.

Kluczowe wyniki

Wyniki 19 badań (przeprowadzonych u 6633 kobiet) świadczą, że odpowiednia dieta i wykonywanie ćwiczeń fizycznych może zmniejszyć ryzyko zachorowania na cukrzycę ciążową w porównaniu ze standardową opieką. Wyniki 14 badań (obejmujących 6089 kobiet) wskazują na możliwe zmniejszenie liczby cesarskich cięć, a 16 badań (w których uczestniczyło łącznie 5052 kobiet) wykazało mniejszy przyrost wagi podczas ciąż, w trakcie których kobiety wykonywały ćwiczenia fizyczne. Nie wykryto różnic pomiędzy badanymi grupami pod względem: stanu przedrzucawkowego (8 badań, 5366 kobiet); wysokiego ciśnienia tętniczego (6 badań, 3073 kobiety); zbyt dużej masy urodzeniowej noworodków (11 badań, 5353 dzieci); oraz urazów krocza (2 badania, 2733 kobiety). Częstość występowania zgonów w okresie okołoporodowym (2 badania, 3757 noworodków), małego stężenia glukozy we krwi po narodzeniu (2 badania, 794 niemowląt) lub nadwagi wśród niemowląt (2 badania, 794 niemowląt) nie różniły się w obu grupach. W badaniach nie uwzględniono stanów depresyjnych, cukrzycy typu 2, śmierci lub uszkodzenia płodu, cukrzycy typu 2 i niepełnosprawności neurosensorycznych u dzieci. Uczestników poproszono o wyrażenie swojej opinii na temat badanych interwencji.

Dane wykazały, że odpowiednia dieta i wysiłek fizyczny mogą zapobiec cukrzycy ciążowej, jednak nie jest jasne, które składowe tego postępowania są optymalne. W przyszłych badaniach należałoby bardziej szczegółowo opisać przebieg interwencji, ich wpływ na zmianę zachowania oraz aby zostały one ujednolicone we wszystkich badaniach. W badaniach należałoby także wziąć pod uwagę podobne efekty u matek i niemowląt oraz raportować je w ujednolicony sposób.

Jakość danych naukowych

Nie można było ocenić ogólnego ryzyka wypaczenia wyników (błędu systematycznego) ze względu na niewystarczające informacje na temat zastosowanych metod. Określiliśmy jakość danych naukowych na podstawie kluczowych wyników zgodnie z zaleceniami grupy roboczej GRADE (Grading of Recommendations, Assessment, Development and Evaluation). Nasze oceny jakości wahały się od umiarkowanej do bardzo niskiej.

Uwagi do tłumaczenia: 

Tłumaczenie: Karolina Kamińska Redakcja: Piotr Szymczak, Ewa Płaczkiewicz-Jankowska

Tools
Information