پیشینه
سرطان‌های مغز استخوان، بافت لنفاوی و خونی تحت عنوان بدخیمی‌های خونی در نظر گرفته می‌شوند. شایع‌ترین بدخیمی‌های خونی عبارتند از لنفوم، لوکمی و میلوم، اما شامل سندرم‌های میلودیسپلاستیک یا بیماری‌های میلوپرولیفراتیو نیز می‌شوند. درون هر نوعی از این بیماری‌ها، تقسیم‌بندی‌هایی مختلفی وجود دارند. گزینه‌های درمانی متعددی، بسته به نوع و شدت سرطان، وجود دارند. رایج‌ترین درمان‌ها، شیمی‌درمانی، رادیوتراپی یا ترکیبی از این دو است. در برخی از موارد، پیوند مغز استخوان پیشنهاد می‌شود (پیوند سلول‌های مغز استخوان خود فرد یا فرد دیگر در بدن فرد بیمار که تحت شیمی‌درمانی شدید قرار می‌گیرد). بیمارانی که از سرطان‌های خونی رنج می‌برند، می‌توانند نشانه‌های جدی داشته باشند، و درمان‌های آنها با عوارض جانبی شدید و ناراحت کننده‌ای همراه است.
زندگی کردن با سرطان و تحت درمان‌های قوی قرار گرفتن، اغلب با مشکلات فیزیکی و سایکولوژی مثل خستگی، اضطراب و افسردگی همراه است. حتی پس از درمان کامل، برخی بیماران تحت تاثیر بیماری‌شان بوده و یافتن گزینه‌های درمانی جایگزین می‌تواند به آنها برای کنار آمدن با بیماری‌شان کمک کند.
مدیتیشن یا مراقبه
هزاران سال است که مدیتیشن در فرهنگ‌های مختلف انجام شده و ریشه در سنت‌های باستانی شرق دارد. مدیتیشن را می‌توان با وضعیت‌ها و روش‌های مختلفی انجام داد. برای مثال، فرد می‌تواند بر دم و بازدم خود، روی یک شی یا تکرار یک کلمه یا یک جفت کلمه (mantra) تمرکز کند. برخی از انواع مدیتیشن بر اساس اعتقادات معنوی هستند. درمانی که از مدیتیشن استفاده می‌کند، درمان شناختی مبتنی بر تفکر (mindfulness-based cognitive therapy) نامیده شده و می‌تواند باعث بهبودهایی در اضطراب، کیفیت زندگی و اضطراب در بیماران سرطانی شود. با این حال، در مورد اینکه چگونه مدیتیشن ممکن است زندگی افراد مبتلا به بیماری‌های خونی را بهبود بخشد و بر آن تاثیر بگذارد، ارزیابی سیستماتیک انجام نشده است.
اهداف
تاثیرات مدیتیشن را بر بیماران بزرگسال مبتلا به بدخیمی‌های خونی ارزیابی کردیم. پیامدهای مهم عبارت بودند از کیفیت زندگی، بقای کلی، افسردگی، اضطراب، خستگی، کیفیت خواب و عوارض جانبی. تاثیرات مدیتیشن را به همراه مراقبت استاندارد برای بیماران مبتلا به لوکمی حاد تازه تشخیص داده شده، نسبت به فقط مراقبت استاندارد، مرور کردیم.
یافته‌ها
یک کارآزمایی را با 91 بیمار بزرگسال وارد کردیم، که از آنها فقط 42 بیمار آنالیز شدند. این کارآزمایی برای بیمارانی که به تازگی برایشان تشخیص لوکمی حاد میلوئیدی یا لنفوئیدی گذاشته شده بود، پنج جلسه یک ساعته مدیتیشن را میان پذیرش و ترخیص در نظر گرفت. هیچ اطلاعاتی در مورد سن و جنسیت شرکت‌کنندگان ارائه نشد. تمامی شرکت‌کنندگان برای شیمی‌درمانی القایی اولیه بستری شدند. از آنجایی که چکیده مقاله اعداد را ارائه نداد، نمی‌توان نتایج را با جزئیات بیشتری توصیف کرد.
شرکت‌کنندگانی که مدیتیشن انجام دادند، سلامت فیزیکی بهتری داشته و سطوح افسردگی آنها کاهش یافت.
کیفیت شواهد
اکثر پیامدهای از پیش تعیین شده (بقای کلی، اضطراب، خستگی، کیفیت خواب، و عوارض جانبی) اصلا گزارش نشدند. به دلیل خطر بالای سوگیری (فقط 42 بیمار از 91 بیمار شرکت‌کننده ارزیابی شدند) و عدم دقت زیاد، کیفیت شواهد مربوط به پیامدهای کیفیت زندگی و افسردگی، «بسیار پائین» بود.
نتیجه‌گیری
برای تعیین اثربخشی مدیتیشن بر بیماران مبتلا به بیماری‌های خونی، شواهد کافی وجود نداشت، از این‌رو، نقش مدیتیشن در درمان بدخیمی‌های خونی نامشخص باقی می‌ماند. برای ارزیابی تاثیرات مثبت احتمالی مدیتیشن برای بیماران مبتلا به بیماری‌های خونی، انجام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده بزرگ‌تر و با کیفیت بالاتر مورد نیاز است.
شواهد تا آگوست 2015 به‌روز است.
برای تخمین تاثیرات مدیتیشن برای بیماران مبتلا به بدخیمی‌های خونی، انجام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده و با کیفیت بالا مورد نیاز است. در حال حاضر، اطلاعات کافی در مورد تاثیرات مدیتیشن در بیماران مبتلا به بیماری‌های خونی برای نتیجه‌گیری در دسترس نیست.
نئوپلاسم‌های بدخیم رده‌های سلولی لنفوئیدی و میلوئیدی، شامل لنفوم، لوکمی و میلوما، تحت عنوان بدخیمی‌های خونی شناخته می‌شوند. گزینه‌های درمانی مختلف و تکمیلی، مانند مدیتیشن (meditation) یا یوگا، با درمان تمامی جنبه‌های این بیماری شامل نشانه‌های فیزیکی و سایکولوژیکی در حال معروف شدن هستند. با این حال، در مورد اثربخشی مدیتیشن، و چگونگی تاثیر آن بر زندگی بیماران مبتلا به بیماری‌های خونی، هنوز شواهد خوبی وجود ندارد.
هدف این مطالعه مروری، بررسی مزایا و مضرات مدیتیشن به عنوان درمان کمکی برای مراقبت استاندارد در افراد بزرگسال مبتلا به بدخیمی‌های خونی است.
پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 8؛ 2015)، MEDLINE (1950 تا آگوست 2015)، بانک‌های اطلاعاتی کارآزمایی‌های در حال انجام، متا رجیستری از کارآزمایی‌های کنترل شده ( m RCT) ( http://www.controlled-trials.com/mrct )؛ مجموعه مقالات کنفرانس‌های سالانه: انجمن هماتولوژی آمریکا، انجمن انکولوژی بالینی آمریکا، انجمن هماتولوژی اروپا، کنگره اروپایی طب وحدت‌گرا (integrative medicine)، و پیشرفت‌های جهانی در سلامت و دارو (Global Advances in Health and Medicine) را جست‌وجو کردیم(2010 تا 2015).
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که از مدیتیشن برای بیماران بزرگسال مبتلا به بدخیمی‌های خونی استفاده کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم داده‌ها را از مطالعات واجد شرایط استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) را مطابق با معیارهای از پیش تعریف شده، بررسی کردند. کیفیت زندگی و افسردگی را ارزیابی کردیم. از آنجا که کارآزمایی وارد شده، پیامدهای دیگر را، مانند بقای کلی (overall survival; OS)، اضطراب، خستگی، کیفیت خواب و عوارض جانبی، بررسی نکرد، ارزیابی نشدند.
فقط یک کارآزمایی کوچک را که آن هم به صورت چکیده منتشر شد، وارد کردیم. این مطالعه تاثیرات مدیتیشن را بر بیماران مبتلا به لوکمی حاد که به تازگی بستری شده بودند، ارزیابی کرد. نود و یک شرکت‌کننده در مطالعه وارد شدند، اما فقط 42 مورد در طول دوره پیگیری شش ماهه در کارآزمایی باقی ماندند و واجد شرایط آنالیز بودند. هیچ اطلاعاتی در مورد میانگین سنی و جنسیت جمعیت مورد مطالعه ارائه نشد. به دلیل داده‌های ازدست‌رفته ناشی از انتشار مقاله به صورت چکیده، سوگیری بالای ریزش نمونه (attrition bias) و سوگیری نامشخص گزارش‌دهی (reporting bias)، عملکرد (performance bias) و تشخیص (detection bias) وجود داشت، بنابراین، خطر سوگیری را به‌طور کلی بالا در نظر گرفتیم. مطابق با معیار درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE)، به دلیل ناکافی بودن اطلاعات در مورد جمعیت مطالعه، و حجم نمونه کوچک، کیفیت کلی مجموعه شواهد را برای تمامی پیامدهای از پیش تعیین شده، «بسیار پائین» در نظر گرفتیم.
به دلیل اینکه چکیده مقاله، هیچ اطلاعاتی را در مورد تعداد و نتایج به جز مقادیر P در اختیارمان نگذاشت، نمی‌توانیم جزئیات بیشتری را ارائه دهیم.
مدیتیشن می‌تواند برای کیفیت زندگی بیماران مبتلا به بیماری‌های خونی مفید باشد (امتیاز بیشتر شرکت‌کنندگان در گروه مدیتیشن نسبت به گروه کنترل مراقبت معمول) (شواهد با کیفیت پائین). سطوح افسردگی در گروه مدیتیشن، هم در گروه مدیتیشن با چارچوب معنوی و گروه مدیتیشن متمرکز بر موارد غیر معنوی، نسبت به گروه کنترل مراقبت معمول، که سطوح افسردگی تغییری نکرد، کاهش یافت (شواهد با کیفیت پائین). تاثیر تمرین مدیتیشن بر بقای کلی، خستگی، اضطراب، کیفیت خواب و عوارض جانبی نامشخص باقی ماند، زیرا این پیامدها در کارآزمایی وارد شده مورد بررسی قرار نگرفت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.