پیشینه
اگر دیابت ملیتوس (به‌طور کلی به عنوان «دیابت» شناخته می‌شود) درمان نشود، باعث افزایش سطح قند (گلوکز) در خون می‌شود. این یک مشکل جدی سلامت است که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد (به عنوان مثال، تقریبا دو میلیون نفر در بریتانیا و 24 میلیون نفر در ایالات متحده). زخم‌های پا یک مشکل رایج برای افراد مبتلا به دیابت هستند؛ حداقل 15% از افراد مبتلا به دیابت در طول زندگی خود دچار زخم‌های پا می‌شوند. پانسمان‌های زخم به‌طور گسترده‌ای در مراقبت از این زخم‌ها استفاده می‌شوند. انواع بسیار مختلفی از پانسمان‌ها وجود دارند، از پانسمان‌های اولیه تماسی زخم گرفته تا ژل‌ها، فیلم‌ها و پانسمان‌های تخصصی پیشرفته‌تر که ممکن است با موادی که خواص ویژه‌ای را از خود نشان می‌دهند (مانند فعالیت ضدمیکروبی) آغشته شده باشند. با توجه به این انتخاب گسترده، انجام یک بررسی اجمالی روشن و به‌روز از شواهد تحقیقاتی موجود لازم است تا به پزشکان کمک کند از کدام نوع پانسمان استفاده کنند.
سوال مطالعه مروری
شواهدی وجود دارد که نوع پانسمان زخم مورد استفاده برای زخم‌های پا در افراد دیابتی بر بهبودی آنها تاثیر می‌گذارد؟
آنچه که ما به دست آوردیم
این بررسی اجمالی شواهدی را از 13 مرور سیستماتیک، شامل 17 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده مرتبط (بهترین نوع مطالعه برای این نوع سوال) منتشرشده تا سال 2013، گردآوری و خلاصه کرد. در مجموع، این کارآزمایی‌ها 10 نوع مختلف پانسمان زخم را با یکدیگر مقایسه کردند، و در مجموع 37 مقایسه جداگانه را انجام دادند. روش‌های مختلف مقایسه انواع پانسمان، امکان ترکیب و آنالیز نتایج را دشوار کرد. فقط چهار مورد از مقایسه‌هایی که با داده‌های مستقیم به دست آمدند، شواهدی را مبنی بر وجود تفاوت در بهبود زخم میان پانسمان‌ها یافت، اما این نتایج شواهدی با کیفیت پائین داشتند.
هیچ شواهد روشنی وجود نداشت که نشان دهد هر یک از انواع پانسمان‌های «پیشرفته» زخم بهتر از پانسمان‌های اولیه تماس با زخم برای بهبود زخم‌های پا هستند. به دلیل مقدار اندک اطلاعات موجود (تعداد محدودی از کارآزمایی‌ها شامل تعداد کمی از شرکت‌کنندگان)، یافته‌های بررسی اجمالی محدود شدند.
تا زمانی که پاسخ روشنی برای این سوال به دست نیاید که کدام نوع پانسمان برای بهبود زخم‌های پا در افراد دیابتی بهترین عملکرد را دارد، عوامل دیگری مانند مدیریت بالینی زخم، هزینه و ترجیحات و راحتی بیمار باید در انتخاب پانسمان تاثیرگذار باشند.
این خلاصه به زبان ساده تا اپریل 2015 به‌روز است.
در حال حاضر هیچ شواهد محکمی مبنی بر وجود تفاوت میان پانسمان‌های زخم برای هر گونه پیامد در زخم‌های پا در افراد مبتلا به دیابت (در هر شرایطی درمان می‌شود) وجود ندارد. پزشکان ممکن است مایل باشند هنگام انتخاب پانسمان، هزینه هر واحد پانسمان، ویژگی‌های مدیریتی آنها و ترجیحات بیمار را در نظر بگیرند.
زخم‌های پا در افراد مبتلا به دیابت ملیتوس (diabetes mellitus; DM)، یک مشکل شایع و جدی در حوزه سلامت جهانی هستند. پانسمان‌ها بخش کلیدی درمان زخم را تشکیل می‌دهند، و پزشکان و بیماران انواع بسیار مختلفی را برای انتخاب در دسترس دارند. به منظور تسهیل در تصمیم‌گیری در مورد استفاده از پانسمان‌ها، انجام بررسی اجمالی و روشن از شواهد موجود ضروری است.
خلاصه کردن داده‌های حاصل از مرورهای سیستماتیک از شواهد کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده در مورد اثربخشی پانسمان‌ها در بهبود زخم‌های پا در افراد مبتلا به دیابت (DM).
بانک‌های اطلاعاتی زیر را برای یافتن مرورهای سیستماتیک مرتبط و آنالیزهای همراه با آنها جست‌وجو کردیم: پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL؛ کتابخانه کاکرین 2015، شماره 2)؛ Database of Abstracts of Reviews of Effects (DARE؛ کتابخانه کاکرین 2015، شماره 1)؛ Ovid MEDLINE (In-Process & Other Non-Indexed Citation؛ 14 اپریل 2015)؛ Ovid EMBASE (1980 تا 14 اپریل 2015). همچنین فهرست مرورهای گروه زخم‌ها در کاکرین را به صورت دستی جست‌وجو کردیم. دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم انتخاب مطالعه، ارزیابی خطر سوگیری (bias) و استخراج داده‌ها را انجام دادند. بهبود کامل زخم، پیامد اولیه بود؛ پیامدهای ثانویه عبارت بودند از کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، عوارض جانبی، استفاده از منابع و عملکرد پانسمان.
تعداد 13 مرور سیستماتیک واجد شرایط مربوط به این بررسی اجمالی را پیدا کردیم که در مجموع شامل 17 RCT مرتبط بودند. یک مرور نتایج یک متاآنالیز شبکه (network meta-analysis) را گزارش کرد و بنابراین اطلاعاتی را در مورد تاثیرات غیرمستقیم، همچنین مستقیم درمان ارائه داد. در مجموع، مطالعات مروری یافته‌هایی را برای 11 مقایسه مختلف با پشتیبانی از سوی داده‌های مستقیم و 26 مقایسه را با پشتیبانی فقط داده‌های غیرمستقیم گزارش کردند. فقط چهار مقایسه که با داده‌های مستقیم انجام شدند، شواهدی را مبنی بر وجود تفاوت در بهبود زخم میان انواع پانسمان یافتند، اما شواهد کیفیت پائین یا بسیار پائین داشتند (در یک مورد، داده‌ها قابل یافتن و بررسی نبودند). همچنین هیچ شواهد محکمی مبنی بر وجود تفاوت میان انواع پانسمان برای پیامدهای ثانویه ارزیابی‌شده وجود نداشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.