سوال مطالعه مروری
شواهدی را در مورد تاثیر مداخلات با هدف بهبود رفت‌و‌آمد در سطح اجتماع در بازماندگان بزرگسال سکته مغزی بررسی کردیم.
پیشینه
ما خواستیم بدانیم اجرای برنامه‌هایی با هدف بهبود توانایی رفت‌وآمدهای اجتماعی برای بازماندگان سکته مغزی، بهتر از درمان معمول هستند یا بدتر. رفت‌و‌آمد در سطح اجتماع به توانایی فرد برای راه رفتن بدون نیاز به کمک در جامعه، خارج از منزل و همچنین در فضاهای سربسته، در مکان‌های خصوصی یا عمومی، اشاره دارد. برخی افراد پیاده‌روی را برای ورزش یا اوقات فراغت انتخاب می‌کنند و ممکن است همراه با دیگران به عنوان یک جنبه مهم از عملکرد اجتماعی، راه بروند. بنابراین، رفت‌و‌آمد در سطح اجتماع برای بسیاری از بازماندگان سکته مغزی که در جامعه زندگی می‌کنند و توانایی راه رفتن آنها تحت تاثیر قرار گرفته، یک مهارت مهم است.
ویژگی‌‌های مطالعه
شواهد در این مرور تا نوامبر 2013 به‌روز است. پنج مطالعه را با مجموع 266 شرکت‌کننده وارد کردیم. همه شرکت‌کنندگان بازماندگان بزرگسال سکته مغزی بودند که در جامعه یا خانه سالمندان زندگی می‌کردند. برنامه‌های بهبود رفت‌و‌آمد در سطح اجتماع شامل تمرین پیاده‌روی در شرایط و محیط‌های مختلف در جامعه (سه مطالعه)، یا فعالیتی در داخل منزل بود که پیاده‌روی در جامعه را تقلید می‌کرد (سه مطالعه). سه مطالعه از طرف سازمان‌های دولتی حمایت مالی شدند و دو مورد نیز حمایت مالی نداشتند.
نتایج کلیدی
اصطلاح «مشارکت (participation)» به توانایی فرد برای شرکت در فعالیت‌هایی اشاره دارد که برای او معنادار است، مانند فعالیت‌های اوقات فراغت، انجام کار با حقوق یا کار داوطلبانه، یا معاشرت با دیگران. برای پیامد اولیه، یعنی مشارکت، نتوانستیم مطمئن باشیم که مداخله، مشارکت را در مقایسه با کنترل بهبود بخشید (دو مطالعه). هنگام در نظر گرفتن سرعت راه رفتن یک فرد، مشخص نیست که سرعت راه رفتن ممکن است با مداخله رفت‌و‌آمد در سطح جامعه افزایش یابد (چهار مطالعه). بر اساس نتایج مطالعات واردشده، تاثیر مداخله بر توانایی راه رفتن، مسافتی که افراد می‌توانند در شش دقیقه راه بروند یا اعتماد به نفس آنها در راه رفتن، مشخص نیست. در حال حاضر شواهد کافی برای اثبات تاثیر مداخلات بر بهبود رفت‌و‌آمد در سطح اجتماع یا حمایت از ایجاد تغییر در طبابت بالینی وجود ندارد. وقوع هیچ موردی از عارضه جانبی ناشی از مداخلات در هیچ یک از مطالعات واردشده گزارش نشد.
کیفیت شواهد
سطح کیفیت شواهد را در طول مطالعات برای پیامدهای مشارکت و سرعت راه رفتن، پائین در نظر گرفتیم. برخی ملاحظات در طراحی مطالعه وجود داشت که منجر به نمره پائین شدند، مانند اینکه چه کسی می‌دانست شرکت‌کنندگان در چه گروهی هستند و تعداد افرادی که از مطالعه خارج شدند. همچنین، تعداد کمی از مطالعات را در این مرور وارد کردیم، که نحوه تفسیر نتایج را محدود می‌کند. انجام تحقیق بیشتری در این حوزه مورد نیاز است.
در حال حاضر شواهد کافی برای اثبات تاثیر مداخلات بر بهبود رفت‌و‌آمد در سطح اجتماع یا حمایت از ایجاد تغییر در طبابت بالینی وجود ندارد. انجام تحقیقات بیشتری مورد نیاز است تا مشخص شود تمرین پیاده‌روی در فضای باز یا در سطح اجتماع، باعث بهبود مشارکت و مهارت‌های تردد در جامعه برای بازماندگان سکته مغزی که در جامعه زندگی می‌کنند، خواهد شد.
رفت‌و‌آمد در سطح جامعه (community ambulation) به توانایی فرد برای راه رفتن در جامعه خود، خارج از منزل و همچنین در مکان‌های خصوصی یا عمومی سربسته اشاره دارد. برخی افراد پیاده‌روی را برای ورزش یا اوقات فراغت انتخاب می‌کنند و ممکن است همراه با دیگران به عنوان یک جنبه مهم از عملکرد اجتماعی، راه بروند. بنابراین، داشتن تردد در سطح جامعه یک مهارت مهم برای بازماندگان سکته مغزی (stroke) است که در سطح جامعه زندگی می‌کنند و توانایی راه رفتن آنها تحت تاثیر قرار گرفته است.
تعیین این که: (1) مداخلات باعث بهبود رفت‌و‌آمد در جامعه برای بازماندگان سکته مغزی می‌شود یا خیر، و (2) یک مداخله خاص بیش از دیگر مداخلات، رفت‌و‌آمد را در جامعه می‌بخشد یا خیر.
پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه سکته مغزی (stroke) در کاکرین (سپتامبر 2014)، پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین (CENTRAL) (نوامبر 2013)، PubMed (1946 تا نوامبر 2013)، EMBASE (1980 تا نوامبر 2013)، CINAHL (1982 تا نوامبر 2013)، PsycINFO (1887 تا نوامبر 2013)، Scopus (1960 تا نوامبر 2013)، Web of Science (1900 تا نوامبر 2013)، SPORTDiscus (1975 تا نوامبر 2013)، و PEDro؛ CIRRIE و REHABDATA (نوامبر 2013) را جست‌وجو کردیم. همچنین پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های در حال انجام (نوامبر 2013) و فهرست منابع را جست‌وجو کرده، و جست‌وجویی را در منبع استناد شده انجام دادیم.
معیارهای انتخاب شامل کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (randomised controlled trials; RCTs) گروه موازی (parallel-group) و RCTهای متقاطع (cross-over)، مطالعاتی بودند که در آنها شرکت‌کنندگان بزرگسال (با سن 18 سال یا بیشتر) بازماندگان سکته مغزی بوده، و مداخلاتی را با هدف بهبود تحرک در جامعه دریافت کردند. پیامد اولیه را به صورت مشارکت (participation) تعریف کردیم؛ پیامدهای ثانویه شامل پیامدهای سطح فعالیت مرتبط با راه رفتن و خود-کارآمدی (self-efficacy) بودند.
یک نویسنده به‌طور مستقل عناوین مقالات را غربالگری کرد. دو نویسنده مرور چکیده‌ها و متن کامل مقالات را غربالگری کرده، و نویسنده سوم برای حل هر گونه اختلاف نظر در دسترس بود. دو نویسنده مرور، داده‌ها را استخراج کرده و خطر سوگیری (bias) را ارزیابی کردند. همه پیامدها به صورت پیوسته (continuous) بیان شدند. آنالیز برای پیامد اولیه از روش واریانس معکوس ژنریک (generic inverse variance method) برای متاآنالیز، با استفاده از تفاوت میانگین استانداردشده (SMD) و خطای استاندارد (standard error; SE) از پیامدهای مشارکت، استفاده کرد. آنالیزها برای پیامدهای ثانویه همه از SMD یا تفاوت میانگین (MD) استفاده کردند. آنالیزها را برای هر پیامد با همه مطالعات، و بر اساس نوع مداخله رفت‌و‌آمد در سطح اجتماع (جامعه یا تمرین در فضای باز، تمرین مجازی (virtual practice) و تمرین شبیه‌سازی شده (imagery practice)) تکمیل کردیم. به دلیل برخی ملاحظات در طراحی کارآزمایی، مانند اینکه چه کسی می‌دانست شرکت‌کنندگان در چه گروهی هستند، و تعداد افرادی که از مطالعه خارج شدند، سطح کیفیت کارآزمایی‌ها را برای هر پیامد پائین در نظر گرفتیم.
پنج مطالعه را شامل 266 شرکت‌کننده (136 مداخله؛ 130 کنترل) وارد کردیم. همه شرکت‌کنندگان بازماندگان بزرگسال سکته مغزی بودند، که در سطح جامعه یا خانه سالمندان یا مراکز مراقبتی زندگی می‌کردند. برنامه‌ها برای بهبود رفت‌و‌آمد در سطح اجتماع شامل تمرین پیاده‌روی در محیط‌ها و شرایط مختلف در جامعه، یا انجام فعالیت در فضای سربسته بودند، که پیاده‌روی را در جامعه تقلید کردند (از جمله واقعیت مجازی یا تصاویر ذهنی (mental imagery)). سه مطالعه از طرف سازمان‌های دولتی حمایت مالی شدند و دو مورد نیز حمایت مالی نداشتند.
از دو مطالعه با حضور 198 نفر، شواهدی با کیفیت پائین برای بررسی تاثیر مداخله بر میزان مشارکت در مقایسه با کنترل به دست آمد (SMD: 0.08؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.20- تا 0.35 (با استفاده از واریانس معکوس). CI برای تاثیر مداخله بر سرعت راه رفتن، گسترده بود و هیچ تفاوتی را رد نکرد (MD: 0.12؛ 95% CI؛ 0.01- تا 0.24؛ چهار مطالعه، 98 شرکت‌کننده، شواهد با کیفیت پائین). کیفیت شواهد را برای همه پیامدهای باقی‌مانده در مرور خود پائین در نظر گرفتیم: تست پیاده‌روی اجتماعی (Community Walk Test) (MD: -6.35؛ 95% CI؛ 21.59- تا 8.88)؛ پرسشنامه توانایی راه رفتن (Walking Ability Questionnaire) (MD: 0.53؛ 95% CI؛ 5.59- تا 6.66)؛ تست پیاده‌روی شش دقیقه‌ای (Six-Minute Walk Test) (MD؛ 39.62 متر؛ 95% CI؛ 8.26- تا 87.51) و خود کارآمدی (SMD: 0.32؛ 95% CI؛ 0.09- تا 0.72). سطح کیفیت شواهد را عمدتا به دلیل خطر بالای سوگیری و عدم دقت (imprecision) کاهش دادیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.