آیا پروستاگلاندین‌ها (prostaglandins) (دارویی که برای محافظت از کبد تجویز می‌شود) برای بزرگسالانی که جراحی پیوند کبد انجام داده‌اند، درمان مفیدی است؟
پیام‌های کلیدی
در بزرگسالانی که جراحی پیوند کبد انجام داده‌اند، پروستاگلاندین‌ها در مقایسه با دارونما (placebo) (درمان ساختگی) یا مراقبت‌های استاندارد، ممکن است تا یک ماه پس از جراحی، مرگ‌ومیر به هر علتی را کاهش دهند. هم‌چنین ممکن است منجر به کاهش زیادی در ایجاد نارسایی حاد کلیه نیازمند به دیالیز شوند.
پروستاگلاندین‌ها ممکن است باعث ایجاد تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در عوارض جانبی جدی (تاثیرات جانبی) شوند، از تاثیر پروستاگلاندین‌ها بر عوارض جانبی که غیر جدی تلقی شدند، اطلاعی نداریم.
نسخه‌های به‌روز شده بعدی این مرور، بر اساس مطالعات آینده، ممکن است به اتخاذ نتیجه‌گیری‌های مطمئن‌تر در مورد پروستاگلاندین‌ها کمک کنند.
پیوند کبد چیست؟
درمان بیماری پیشرفته کبدی و نارسایی کبد، پیوند کبد است. این درمان شامل جایگزینی کبد بیمار با یک کبد جدید و سالم است.
پروستاگلاندین‌ها چه هستند؟
پروستاگلاندین‌ها داروهایی هستند که می‌توانند به عملکرد سریع کبد جدید کمک کنند. آنها توسط بدن نیز تولید شده و خونرسانی به کبد و کلیه‌ها را افزایش می‌دهند.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
می‌خواستیم بدانیم که پروستاگلاندین‌ها در مقایسه با دارونما یا مراقبت‌های معمول، درمان مفیدی پس از پیوند کبد هستند و عوارض جانبی ایجاد می‌کنند یا خیر.
پیامدهای زیر را بررسی کردیم: مرگ‌ومیر به هر علتی تا یک ماه پس از درمان؛ هر گونه عوارض جانبی؛ تاثیرات درمان بر کیفیت زندگی؛ این موضوع که نیاز به پیوند مجدد کاهش یافت یا خیر؛ عملکرد ضعیف یا عدم عملکرد اولیه کبد کاهش یافت یا خیر؛ آسیب اولیه کلیه نیازمند به انجام دیالیز کاهش یافت یا خیر؛ و اینکه طول مدت بستری در بیمارستان کاهش یافت یا خیر.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
در جست‌وجوی مطالعات انجام شده در مورد پروستاگلاندین‌هایی بودیم که برای درمان بزرگسالان دریافت کننده پیوند کبد، در مقایسه با دارونما یا مراقبت‌های استاندارد، استفاده شدند. شرکت‌کنندگان می‌توانستند از هر جنسیت یا قومیتی بوده باشند.
نتایج مطالعات را با هم مقایسه کرده و بر اساس عواملی مانند روش‌های انجام و حجم نمونه مطالعه رتبه‌بندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
تعداد 11 مطالعه را با 771 شرکت‌کننده پیدا کردیم. از این تعداد، به 378 شرکت‌کننده پروستاگلاندین داده شد. به غیر از یک مطالعه، تمامی مطالعات دیگر در کشورهایی با سطح درآمد بالا و متوسط به بالا انجام شدند.
نتایج اصلی
مرگ‌ومیر به هر دلیلی
پروستاگلاندین‌ها ممکن است مرگ‌ومیر به هر علتی را کاهش دهند (11 مطالعه، 771 نفر). ممکن است انتظار داشته باشیم که 21 نفر کمتر در هر 1000 نفر با پروستاگلاندین‌ها در مقایسه با مراقبت‌های استاندارد یا دارونما جان خود را از دست بدهند.
آیا افراد با مصرف پروستاگلاندین‌ها بهتر شدند؟
- پروستاگلاندین‌ها ممکن است منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در نیاز به پیوند مجدد شوند (6 مطالعه، 468 شرکت‌کننده).
- پروستاگلاندین‌ها ممکن است باعث ایجاد تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در عملکرد ضعیف اولیه کبد شوند (1 مطالعه، 99 شرکت‌کننده).
- پروستاگلاندین‌ها ممکن است باعث ایجاد تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در عدم عملکرد اولیه کبد شوند (7 مطالعه، 624 شرکت‌کننده).
- پروستاگلاندین‌ها ممکن است منجر به کاهش زیادی در ایجاد آسیب حاد کلیه نیازمند به دیالیز شوند (5 مطالعه، 477 شرکت‌کننده).
آیا افراد با مصرف پروستاگلاندین‌ها بدتر شدند؟
هیچ اطلاعاتی را پیدا نکردیم که نشان دهند پروستاگلاندین‌ها باعث آسیب می‌شوند.
کیفیت زندگی
در هیچ یک از مطالعات، کیفیت زندگی گزارش نشد.
تاثیرات ناخواسته
هیچ اطلاعاتی را به دست نیاوردیم که نشان دهند پروستاگلاندین‌ها باعث آسیب می‌شوند.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
شواهد ما محدود است زیرا مطالعات از روش‌های مختلفی برای اندازه‌گیری و رکورد نتایج خود استفاده کردند، و مطالعاتی را برای برخی از پیامدهای مورد نظر پیدا نکردیم. علاوه بر این، اطمینان ما به شواهد برای همه پیامدها به جز برای عوارض جانبی جدی که غیر جدی تلقی می‌شوند، پائین بود، در این مورد اعتماد ما به شواهد بسیار پائین بود. اطمینان کم و بسیار کم به شواهد به این معنی است که نتایج به دست آمده نامطمئن هستند و در صورتی که مطالعات بیشتری انجام شده و داده‌های آنها اضافه شوند، نتایج بیشتر تغییر خواهند کرد.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا 27 دسامبر 2022 به‌روز است.
یازده کارآزمایی مصرف پروستاگلاندین‌ها را در گیرندگان بزرگسال پیوند کبد مورد ارزیابی قرار دادند. بر اساس شواهدی با قطعیت پائین، پروستاگلاندین‌ها ممکن است مورتالیتی به هر علتی را تا یک ماه کاهش دهند؛ ممکن است موجب تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در عوارض جانبی جدی، پیوند مجدد کبد، اختلال عملکرد اولیه آلوگرافت، عدم عملکرد اولیه آلوگرافت، و طول مدت بستری در بیمارستان شوند؛ و ممکن است کاهش زیادی را در ایجاد آسیب حاد کلیه نیازمند به دیالیز ایجاد کنند. از تاثیر پروستاگلاندین‌ها بر عوارض جانبی که غیر جدی تلقی شدند، اطلاعی نداریم. کارآزمایی‌های با قدرت کافی و با کیفیت بالا که تاثیرات پروستاگلاندین‌ها را در افراد تحت پیوند کبد ارزیابی کنند، در اختیار نداریم.
پروستاگلاندین‌ها (prostaglandins) لیپیدهای طبیعی هستند که از آراشیدونیک اسید (arachidonic acid) سنتز می‌شوند. مطالعات متعددی به ارزیابی مزایای پروستاگلاندین‌ها در کاهش آسیب ناشی از ایسکمی رپرفیوژن (ischaemia reperfusion injury) پس از پیوند کبد پرداخته‌اند. مطالعات جدیدی از زمان مرور قبلی منتشر شده‌اند، از این رو، به‌روز کردن شواهد مربوط به این مداخله مهم بود.
ارزیابی مزایا و آسیب‌های تجویز پروستاگلاندین‌ها در بزرگسالان تحت پیوند کبد در مقایسه با دارونما (placebo) یا مراقبت‌های استاندارد.
از روش‌های استاندارد و جامع جست‌وجوی کاکرین استفاده کردیم. تاریخ آخرین جست‌وجو 27 دسامبر 2022 بود.
کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده‌ای را وارد کردیم که به ارزیابی پروستاگلاندین‌های شروع شده در دوره پیش از انجام جراحی در مقایسه با دارونما یا مراقبت‌های استاندارد برای بزرگسالان تحت پیوند کبد پرداختند. کارآزمایی‌ها را بدون توجه به پیامدهای گزارش شده وارد کردیم.
از روش‌های استاندارد کاکرین بهره بردیم. پیامدهای اولیه عبارت بودند از 1. مورتالیتی به هر علتی (all-cause mortality)؛ 2. عوارض جانبی جدی؛ و 3. کیفیت زندگی مرتبط با سلامت. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از 4. نیاز به پیوند مجدد کبد، 5. اختلال عملکرد اولیه آلوگرافت، 6. عدم عملکرد اولیه آلوگرافت، 7. نارسایی حاد کلیه، 8. طول مدت بستری در بیمارستان و 9. عوارض جانبی غیر جدی. برای بررسی قطعیت شواهد، از سیستم درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) استفاده کردیم.
تعداد 11 کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی شده را با 771 گیرنده بزرگسال پیوند کبد (میانگین سنی: 47.31 سال، 61.48% مرد) وارد کردیم که از این تعداد 378 نفر برای دریافت پروستاگلاندین‌ها و 393 نفر برای دریافت دارونما (272 شرکت‌کننده) یا مراقبت‌های استاندارد (121 شرکت‌کننده) تصادفی‌سازی شدند. تمامی کارآزمایی‌ها میان سال‌های 1993 و 2016 منتشر شدند. تعداد ده کارآزمایی در کشورهایی با سطح درآمد بالا و متوسط به بالا انجام شدند.
پروستاگلاندین‌ها ممکن است خطر مورتالیتی به هر علتی را تا یک ماه کاهش دهند (خطر نسبی (RR): 0.86؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.61 تا 1.23، تفاوت خطر (risk difference; RD): 21 مورد کمتر در هر 1000 مورد، 95% CI؛ 63 مورد کمتر تا 36 مورد بیشتر؛ 11 کارآزمایی، 771 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین). پروستاگلاندین‌ها ممکن است باعث ایجاد تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در بروز عوارض جانبی جدی شوند (RR: 0.92؛ 95% CI؛ 0.60 تا 1.40؛ RD معادل 81 مورد کمتر در هر 1000 مورد، 95% CI؛ 148 مورد کمتر تا 18 مورد بیشتر؛ 6 کارآزمایی، 568 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت پائین). هیچ یک از کارآزمایی‌های وارد شده، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را گزارش نکردند. پروستاگلاندین‌ها ممکن است باعث ایجاد تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در نیاز به پیوند مجدد کبد (RR: 0.98؛ 95% CI؛ 0.49 تا 1.96؛ RD معادل 1 مورد کمتر در هر 1000 مورد؛ 95% CI؛ 33 مورد کمتر تا 62 مورد بیشتر؛ 6 کارآزمایی، 468 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت پائین)؛ اختلال عملکرد اولیه آلوگرافت (RR: 0.62؛ 95% CI؛ 0.33 تا 1.18؛ RD معادل 137 مورد کمتر در هر 1000 مورد؛ 95% CI؛ 241 مورد کمتر تا 47 مورد بیشتر؛ 1 کارآزمایی، 99 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین)؛ عدم عملکرد اولیه آلوگرافت (RR: 0.58؛ 95% CI؛ 0.26 تا 1.32؛ RD: 23 مورد کمتر در هر 1000 مورد؛ 95% CI؛ 40 مورد کمتر تا 16 مورد بیشتر؛ 7 کارآزمایی، 624 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین)؛ و طول مدت بستری در بیمارستان (تفاوت میانگین (MD): 1.15- روز؛ 95% CI؛ 5.44- تا 3.14؛ 4 کارآزمایی، 369 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین) شود. هم‌چنین ممکن است منجر به کاهش زیادی در ایجاد نارسایی حاد کلیه نیازمند دیالیز شود (RR: 0.42؛ 95% CI؛ 0.24 تا 0.73؛ RD معادل 100 مورد کمتر در هر 1000 مورد، 95% CI؛ 132 مورد کمتر تا 49 مورد کمتر، 5 کارآزمایی، 477 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین). شواهد در مورد تاثیر پروستاگلاندین‌ها بر عوارض جانبی که غیر جدی تلقی شدند، بسیار نامطمئن است (RR: 1.19؛ 95% CI؛ 0.42 تا 3.36؛ RD معادل 225 مورد کمتر در هر 1000 مورد، 95% CI؛ 294 مورد کمتر تا 65 مورد کمتر؛ 4 کارآزمایی، 329 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
دو کارآزمایی دریافت بودجه را گزارش کردند؛ یکی از آنها توسط یک سازمان یا فرد با منافع شخصی تامین مالی شد.
یک کارآزمایی در حال انجام ثبت شده را پیدا کردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.