بیماری کرون چیست؟
بیماری کرون یک بیماری التهابی ناتوان‌کننده طولانی‌مدت (مزمن) روده است که می‌تواند هر بخشی را از دستگاه گوارش از دهان تا آنوس (مقعد) درگیر کند. نشانه‌های آن شامل درد شکم، اسهال غیرخونی، و کاهش وزن است. رایج‌ترین درمان اولیه بیماری کرون، درمان با استروئید خوراکی است. متاسفانه، استروئیدهای مرسوم عمدتا در بدن جذب شده و عوارض جانبی ناخواسته قابل توجهی را ایجاد می‌کنند. این موارد ممکن است شامل افزایش وزن، دیابت، تاخیر در رشد، آکنه، بی‌ثباتی خلق‌وخو، و فشار خون بالا باشند، اما محدود به آنها نیستند. زمانی که افراد مبتلا به بیماری کرون نشانه‌هایی را از بیماری نشان دهند به آن «فعال» گفته می‌شود؛ دوره‌های زمانی که نشانه‌ها متوقف می‌شوند، «بهبودی» نامیده می‌شوند.
بودزوناید چیست؟
بودزوناید (budesonide) یک استروئید است که به سرعت توسط کبد متابولیزه شده و در نتیجه عوارض جانبی مربوط به کورتیکواستروئید را کاهش می‌دهد.
پژوهشگران چه موضوعی را بررسی کردند؟
پژوهشگران بررسی کردند که بودزوناید در افراد مبتلا به بیماری کرون فعال باعث بهبودی می‌شود یا خیر؛ و اینکه این داروها ممکن است آسیب‌هایی (عوارض جانبی) داشته باشند یا خیر. محققان کلیه متون علمی پزشکی را تا 12 جون 2014 جست‌وجو کردند.
پژوهشگران به چه نتایجی دست یافتند؟
پژوهشگران 14 مطالعه را با مجموع 1805 شرکت‌کننده شناسایی کردند. نه مطالعه (779 شرکت‌کننده) بودزوناید را با کورتیکواستروئیدهای متداول، سه مطالعه (535 شرکت‌کننده) بودزوناید را با دارونما (مثلا یک قرص قند)، و دو مطالعه (491 شرکت‌کننده) بودزوناید را با مسالامین (یک داروی ضدالتهابی متشکل از 5-آمینوسالیسیلیک اسید) مقایسه کردند. ده مطالعه با کیفیت بالا ارزیابی شدند. چهار مطالعه دارای کیفیت پائین بودند.
بودزوناید برای القای بهبودی نسبت به دارونما برتر بود. افزایش عوارض جانبی با بودزوناید در مقایسه با دارونما مشاهده نشد. میزان قطع مصرف دارو به دلیل بدتر شدن بیماری در گروه بودزوناید و دارونما مشابه بود. بیماران گروه بودزوناید نسبت به بیماران گروه دارونما احتمال بیشتری داشت که دچار سرکوب آدرنال شوند، وضعیتی که در آن غدد آدرنال مقادیر کافی هورمون استروئیدی را تولید نمی‌کنند.
بودزوناید به‌طور قابل توجهی کمتر از استروئیدهای متداول برای القای بهبودی در افراد مبتلا به بیماری کرون موثر بود. با این حال، عوارض جانبی کمتری در افرادی که با بودزوناید درمان شدند در مقایسه با استروئیدهای متداول رخ داد و بودزوناید در حفظ عملکرد آدرنال بهتر از استروئیدهای متداول بود.
یک مطالعه (182 نفر) نشان داد که بودزوناید برای القای بهبودی در بیماران مبتلا به بیماری کرون نسبت به مسالامین برتری دارد، در حالی که مطالعه دیگری تفاوتی را در نرخ بهبودی پیدا نکرد.
شواهد فعلی اجازه نمی‌دهد که نتیجه‌گیری قطعی در مورد اثربخشی نسبی بودزوناید در مقایسه با محصولات 5-آمینو سالیسیلیک وجود داشته باشد. بودزوناید برای القای بهبودی در بیماری کرون موثرتر از دارونما است. اگرچه بودزوناید برای القای بهبودی نسبت به استروئیدهای متداول کمتر موثرتر است، احتمال بروز عوارض جانبی و سرکوب آدرنال با آن کمتر از استروئیدهای متداول است.
بودزوناید برای القای بهبودی در بیماری کرون موثرتر از دارونما است. اگرچه اثربخشی کوتاه‌مدت با بودزوناید کمتر از استروئیدهای متداول است، به ویژه در کسانی که بیماری شدید یا درگیری گسترده‌تر کولون دارند، احتمال بروز عوارض جانبی و سرکوب آدرنال با بودزوناید کمتر است. شواهد فعلی اجازه نمی‌دهد که نتیجه‌گیری قطعی در مورد اثربخشی نسبی بودزوناید در مقایسه با محصولات 5-ASA وجود داشته باشد.
کورتیکواستروئیدها معمولا برای القای بهبودی در بیماری کرون (Crohn's disease) استفاده می‌شوند. با این حال، کورتیکواستروئیدهای مرسوم می‌توانند عوارض جانبی قابل توجهی را ایجاد کنند. بودزوناید (budesonide) یک گلوکوکورتیکوئید جایگزین با فراهمی‌زیستی (bioavailability) سیستمیک محدود است.
هدف اولیه، ارزیابی اثربخشی و بی‌خطری (safety) تجویز بودزوناید خوراکی در القای بهبودی در بیماری کرون بود.
بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی زیر تا جون 2014 جست‌وجو شدند: MEDLINE؛ EMBASE؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده کاکرین، پایگاه ثبت کارآزمایی تخصصی گروه IBD/FBD در کاکرین، و ClinicalTrials.gov. فهرست منابع مقالات، همچنین مجموعه مقالات کنفرانس به صورت دستی جست‌وجو شدند.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده که بودزوناید را با دارونما (placebo) یا مقایسه‌کننده فعال مقایسه کردند، برای گنجاندن در نظر گرفته شدند.
دو محقق، مستقل از هم، مطالعات را برای واجد شرایط بودن مرور کردند، داده‌ها را استخراج کرده و کیفیت مطالعه را بررسی کردند. کیفیت روش‌شناسی (methodology) با استفاده از ابزار خطر سوگیری (bias) کاکرین ارزیابی شد. کیفیت کلی شواهد حمایت‌کننده از پیامدها با استفاده از معیارهای درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) بررسی شد. متاآنالیز با استفاده از نرم‌افزار RevMan 5.3.5 انجام شد. پیامد اولیه، القای بهبودی (تعریف‌شده توسط شاخص فعالیت بیماری کرون (Crohn's disease activity index; CDAI) < 150) در هفته 8 تا 16 درمان بود. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از: زمان سپری‌شده تا دستیابی به بهبودی، میانگین تغییر در CDAI، بهبودی بالینی، بافت‌شناسی یا اندوسکوپی، بهبود در کیفیت زندگی، عوارض جانبی، و خروج زودهنگام از مطالعه. نسبت خطر (relative risk) و 95% فاصله اطمینان (CI) متناظر را برای هر پیامد دو حالتی (dichotomous) و تفاوت میانگین (MD) را با 95% CI متناظر آن برای هر پیامد پیوسته (continuous) محاسبه کردیم. داده‌ها بر اساس قصد درمان (intention‐to‐treat) آنالیز شدند. برای آنالیزهای تلفیقی از مدل اثرات تصادفی (random-effects model) استفاده شد. کیفیت کلی شواهدی که از پیامدهای اولیه و پیامدهای ثانویه انتخاب‌شده حمایت کردند، با استفاده از معیارهای GRADE مورد ارزیابی قرار گرفتند.
چهارده مطالعه (1805 بیمار) وارد مرور شدند: نه مورد (779 نفر) بودزوناید را با کورتیکواستروئیدهای متداول مقایسه کردند، سه مورد (535 بیمار) با دارونما کنترل شدند، و دو مورد (491 نفر) بودزوناید را با مسالامین (mesalamine) مقایسه کردند. ده مطالعه دارای خطر پائین سوگیری قضاوت شدند. سه مطالعه به علت طراحی برچسب-باز دارای خطر بالای سوگیری بودند. یک مطالعه به دلیل گزارش‌دهی انتخابی (selective reporting) در خطر معرض خطر بالای سوگیری قرار داشت. پس از هشت هفته درمان، 9 میلی‌گرم بودزوناید به‌طور قابل توجهی موثرتر از دارونما برای القای بهبودی بالینی بود. چهل و هفت درصد (115/246) از بیماران گروه بودزوناید در مقایسه با 22% (29/133) از بیماران گروه دارونما در 8 هفته به بهبودی رسیدند (RR: 1.93؛ 95% CI؛ 1.37 تا 2.73؛ 3 مطالعه، 379 بیمار). آنالیز GRADE نشان داد که کیفیت کلی شواهد برای این پیامد، به دلیل وجود داده‌های پراکنده (144 حادثه)، در سطح پائین بود. بودزوناید به‌طور قابل توجهی کمتر از استروئیدهای متداول برای القای بهبودی در هفته هشتم موثر بود. پنجاه و دو درصد از بیماران گروه بودزوناید در مقایسه با 61% از بیمارانی که استروئیدهای متداول را دریافت کردند، در هفته 8 به بهبودی دست یافتند (RR: 0.85؛ 95% CI؛ 0.75 تا 0.97؛ 8 مطالعه، 750 بیمار). آنالیز GRADE نشان داد که کیفیت کلی شواهد برای این پیامد، به دلیل وجود خطر سوگیری در سطح متوسط بود. بودزوناید میان بیماران مبتلا به بیماری شدید (CDAI > 300) به‌طور قابل توجهی کمتر از استروئیدهای متداول موثر بود (RR: 0.52؛ 95% CI؛ 0.28 تا 0.95). مطالعاتی که بودزوناید را با مسالامین مقایسه کردند، به دلیل ناهمگونی (I 2 = 81%) ادغام نشدند. یک مطالعه (n = 182) نشان داد که بودزوناید برای القای بهبودی در 8 هفته برتر از مسالامین ظاهر شد. شصت و هشت درصد (63/93) از بیماران گروه بودزوناید در مقایسه با 42% (37/89) از بیماران گروه مسالامین در 8 هفته در فاز بهبودی بودند (RR: 1.63؛ 95% CI؛ 1.23 تا 2.16). مطالعه دیگر هیچ تفاوت آماری معنی‌داری را در نرخ بهبودی در هشت هفته پیدا نکرد. شصت و نه درصد (107/154) از بیماران گروه بودزوناید در مقایسه با 62% (132/242) از بیماران گروه مسالامین در 8 هفته در فاز بهبودی بودند (RR: 1.12؛ 95% CI؛ 0.95 تا 1.32). عوارض جانبی کمتری در افرادی که با بودزوناید درمان شدند، در مقایسه با استروئیدهای متداول، رخ داد (RR: 0.64؛ 95% CI؛ 0.54 تا 0.76) و بودزوناید در حفظ عملکرد آدرنال بهتر از استروئیدهای متداول بود (RR برای تست غیرطبیعی ACTH؛ 0.65؛ 95% CI؛ 0.55 تا 0.78).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.